GSEB Solutions Class 8 Sanskrit पुनरावर्तनम् – 1 Sem 1

Gujarat Board GSEB Solutions Class 8 Sanskrit पुनरावर्तनम् – 1 Sem 1 Textbook Exercise Important Questions and Answers, Notes Pdf.

Gujarat Board Textbook Solutions Class 8 Sanskrit पुनरावर्तनम् – 1 Sem 1

GSEB Solutions Class 8 Sanskrit पुनरावर्तनम् – 1 Textbook Questions and Answers

1. Enact the following dialogue in pair :
નીચે આપેલ સંવાદ બે-એના જૂથમાં બોલો :

सुधीरः : नमस्कारः।
सुधाः : नमस्कारः महोदय।

सुधीरः : भवत्याः नाम किम् ?
सुधाः : मम नाम सुधा। भवतः नाम किम् ?

सुधीरः : मम नाम सुधीरः। भवती किं करोति ?
सुधाः : अहम् अध्यापिका अस्मि। भवान् किं करोति ?

सुधीरः : अहम् अपि अध्यापकः अस्मि।

2. Pronounce the following words properly :
નીચેના શબ્દોનું મોટેથી ઉચ્ચારણ કરો :

चरणौ, प्रणमामः, वागीश्वरि, शरण्या, रुचिराभरणा, पङ्कज, मतिरास्तां, कुण्ठाविषहारिणि
उत्तर:
(Pronounce the given words clearly and loudly under the guidance of your Sanskrit teacher three times.)

(તમારા સંસ્કૃત શિક્ષકના માર્ગદર્શન હેઠળ આ શબ્દોનું સ્પષ્ટ અને શુદ્ધ – ઉચ્ચારણ ત્રણ વાર કરો.)

3. Recite the following lines with correct pronunciations, stresses and tones :
નીચે આપેલ પંક્તિઓનું શુદ્ધ સ્વરે આરોહ-અવરોહ સાથે ગાન કરો :

1. जय जय हे ___________________ प्रणमाम।।
2. नादब्रह्म ___________________ गच्छामः।।
3. त्वमसि ___________________ चरणा॥
4. नवरस ___________________ रुचिराभरणा।।
5. हरजडतां ___________________ विमले।।
6. ललितकलामयि ___________________ धारिणि।।

उत्तर:

1. जय जय हे भगवति सुरभारति
   तव चरणौ प्रणमामः।
2. नादब्रह्ममयि जय वागीश्वरि
   शरणं ते गच्छामः।
3. त्वमसि शरण्या त्रिभुवनधन्या
   सुरमुनिवन्दितचरणा।
4. नवरसमधुरा कविता मुखरा
   स्मितरुचि-रुचिराभरणा।
5. हर जडतां कुरु बोधिविकासं
   सित-पङ्कज-तनु-विमले।
6. ललितकलामयि ज्ञानविभामयि
   वीणा-पुस्तक-धारिणि।

4. Read the following paragraph with correct pronunciations :
નીચે આપેલા ફકરાનું શુદ્ધ સ્વરે વાચન કરો :

अस्माकं भारतदेशे अनेकाः नद्यः सन्ति। गङ्गा, यमुना, साभ्रमती, नर्मदा इत्यादयः। सर्वासु नदीषु गङ्गा श्रेष्ठा नदी अस्ति। निदाघे अपि तस्याः प्रवाहो न शुष्यति। सा हिमालयात् प्रभवति सागरं प्रति वहति च। प्रयागे गङ्गायाः यमुनायाश्च सङ्गमः भवति। सङ्गमस्थाने स्नानेन जनाः पवित्राः भवन्ति। धन्यं गङ्गादर्शनं, पुण्यं गङ्गाजले स्नानम्।

5. Answer the following questions in Sanskrit :
નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ લખો :

પ્રશ્ન 1.
एकलव्यः किं पठितुम् इच्छति स्म?
उत्तर:
एकलव्यः धनुर्विद्यां पठितुम् इच्छति स्म।

પ્રશ્ન 2.
एकलव्यः धनुर्विद्यायाः अभ्यासं कथं कृतवान् ?
उत्तर:
एकलव्यः आचार्यस्य द्रोणस्य एकां मूर्तिम् अरचयत्। सः प्रतिदिनं मूर्तिम् अनमत्। प्रातः आरभ्य सायंकालपर्यन्तं सः धनुर्विद्यायाः अभ्यासम् अकरोत्।

પ્રશ્ન 3.
एकलव्यः कुक्कुरस्य मुखं कथम् असीव्यत्?
उत्तर:
एकलव्यः कुक्कुरस्य मुखं बाणैः असीव्यत्।

પ્રશ્ન 4.
एकलव्यः अस्मान् किं शिक्षयति?
उत्तर:
एकलव्यः अस्मान् शिक्षयति “स्वयंज्योतिः स्वयंप्रज्ञा च भवतु” इति।

6. Turn the following statements into questions using the words given in the brackets:
નીચેનાં વિધાનવાક્યોને કૌંસમાં આપેલા શબ્દોનો ઉપયોગ કરી પ્રશ્રવાક્યોમાં ફેરવો :

(1) गङ्गा, यमुना, साभ्रमती, नर्मदा नद्यः भारतदेशे प्रवहन्ति। (काः काः)
(2) गङ्गा श्रेष्ठा नदी अस्ति। (का)
(3) गङ्गा हिमालयात् प्रभवति। (कुतः)
(4) सङ्गमस्थाने स्नानेन जनाः पवित्राः भवन्ति। (कुत्र)
उत्तर:
(1) गङ्गा-यमुना-साभ्रमती-नर्मदानद्यः भारतदेशे प्रवहन्ति। (काः काः)
Question : काः काः नद्यः भारतदेशे प्रवहन्ति?

(2) गङ्गा श्रेष्ठा नदी अस्ति। (का)
Question : का नदी श्रेष्ठा अस्ति?

(3) गङ्गा हिमालयात् प्रभवति। (कुतः)
Question : गङ्गा कुतः प्रभवति?

(4) सङ्गमस्थाने स्नानेन जनाः पवित्राः भवन्ति। (कुत्र)
Question : कुत्र स्नानेन जनाः पवित्राः भवन्ति?

7. Look at the picture and write sentences in Sanskrit :
ચિત્રો જોઈને વાક્ય લખો :

(1) _________________________________
(2) _________________________________
(3) _________________________________
(4) _________________________________
(5) _________________________________
उत्तर:

1. एतानि पुस्तकानि।
   
2. अहम् युवकः।
   
3. एतत् छत्रम्।
   
4. एषः व्याघ्रः/शार्दूलः।
   
5. एषा मूर्तिः/प्रतिमा।

8. Frame the sentences. Follow the illustration :
ઉદાહરણ અનુસાર વાક્યો બનાવો :

ઉદાહરણ : Illustration : खेलनाङ्गणं गच्छाम।

1. ____________________ गच्छाम।
2. ____________________ गच्छाम।
3. ____________________ गच्छाम।
4. ____________________ गच्छाम।
5. ____________________ गच्छाम।

उत्तर:

1. शिवालयं गच्छाम। (Let us go to the Shiva temple.)
2. विद्यालयं गच्छाम। (Let us go to school.)
3. पुस्तकालयं गच्छाम। (Let us go to the library.)
4. ग्रामं गच्छाम। (Let us go to the village.)
5. स्वगृहं गच्छाम। (Let us go to our homes.)

भवान् जानाति किम् ?

પ્રશ્ન 1.
पञ्च प्रसिद्ध-महाकाव्यानि सन्ति – रघुवंशम्, कुमारसंभवम्, किरातार्जुनीयम्, शिशुपालवधम्, नैषधीयचरितम्।
उत्तर:
[There are five famous epic poems : रघुवंशम् and कुमारसम्भवम्,
(composed by the great poet Kalidasa); किरातार्जुनीयम्
(composed by the great poet Bharavi); शिशुपालवधम्
(composed by the great poet Magha); नैषधीयचरितम्
(composed by the great poet Shri Harsh)]

[પાંચ પ્રસિદ્ધ મહાકાવ્યો છે રધુવંશમ્ અને મારમ્ભવમ્,
(મહાકવિ કાલિદાસરચિત); વિરતાળુનીયમ
(મહાકવિ ભારવિરચિત); શિશુપાવધર્મ
(મહાકવિ માઘરચિત); ઔષધીયરિતમ્
(મહાકવિ શ્રીહર્ષરચિત)]

પ્રશ્ન 2.
संस्कृतसाहित्यस्य प्रसिद्ध: महाकविः कालिदासः।
[કાલિદાસ સંસ્કૃત સાહિત્યના પ્રસિદ્ધ મહાકવિ છે.]
उत्तर:
[Kalidasa is the famous poet of Sanskrit literature.]

Sanskrit Digest Std 8 GSEB पुनरावर्तनम् – 1 Additional Questions and Answers

1. Fill in the blanks with appropriate form of case from the given options :

1. ………………………. बालिका। (एषा, एतत्)
2. सः ………………………. द्रोणस्य एकां मूर्तिम् अरचयत्। (आचार्यम्, आचार्यस्य)
3. ………………………. पण पतति। (वृक्षण, वृक्षात्)
4. शीला ………………………. पुत्री अस्ति। (सविता, सवितायाः)
5. अहं प्रतिदिनं ………………………. उत्तिष्ठामि। (षड्वादने, षड्वादनम्)
6. शीला ………………………. गच्छति। (प्रवासेन, प्रवासे)
7. ………………………. चलति। (गजः, गजस्य)
8. हस्तस्य भूषणं ………………………. अस्ति। (दाने, दानम्)

उत्तर:

1. एषा बालिका।
2. सः आचार्यस्य द्रोणस्य एकां मूर्तिम् अरचयत्।
3. वृक्षात् पर्णं पतति।
4. शीला सवितायाः पुत्री अस्ति।
5. अहं प्रतिदिनं षड्वादने उत्तिष्ठामि।
6. शीला प्रवासे गच्छति।
7. गजः चलति।
8. हस्तस्य भूषणं दानम् अस्ति।

2. Fill in the blanks with appropriate words from the bracket : (श्रेष्ठा, हिमालयात्, भवति, कुत्र, सागरं, गङ्गायाः, सन्ति)

1. अस्माकं भारतदेशे अनेकाः नद्यः ……………………….।
2. गङ्गा ………………………. नदी अस्ति।
3. ……………………….. स्नानेन जनाः पवित्राः भवन्ति।
4. गङ्गा ………………………. प्रभवति।
5. प्रयागे गङ्गायाः यमुनायाः च सङ्गमः ……………………….।
6. गङ्गा ………………………. प्रति वहति।

उत्तर:

1. अस्माकं भारतदेशे अनेकाः नद्यः सन्ति।
2. गङ्गा श्रेष्ठा नदी अस्ति।
3. कुत्र स्नानेन जनाः पवित्राः भवन्ति?
4. गङ्गा हिमालयात् प्रभवति।
5. प्रयागे गङ्गायाः यमुनायाः च सङ्गमः भवति।
6. गङ्गा सागरं प्रति वहति।

3. Translate the following sentences in Sanskrit :

1. Amita goes to Khambhat from Ahmedabad.
2. Vaibhav goes to Surat from Patan.
3. Mala goes to Bhavnagar from Junagadh.
4. Mehul goes to Ahmedabad from Bhuj.
5. Bharat goes to Palanpur from Visnagar.

उत्तर:

1. अमिता अमदावादतः खम्भातं गच्छति।
2. वैभवः पाटनतः सुरतं गच्छति।
3. माला जूनागढतः भावनगरं गच्छति।
4. मेहुलः भूजतः अमदावादं गच्छति।
5. भरतः विसनगरतः पालनपुरं गच्छति।

Note :

• The object of the verb is always in the Accusative (or Objective) case.
• With the verb गम् – गच्छ the place where one is going to is always in the Accusative case.

નોંધઃ

• ક્રિયાપદનું કર્મ હોય તે શબ્દ હંમેશાં દ્વિતીયા વિભક્તિમાં આવે છે.
• ધાતુ સાથે જ્યાં જવાનું હોય તે સ્થાનવાચક શબ્દ દ્વિતીયા વિભક્તિમાં આવે છે.

4. Translate the following sentences in Sanskrit :

1. I am reading a book.
2. we will go to the temple.
3. This is my grandfather.
4. He is my brother.
5. The poet is composing a poem.
6. The student is going towards the school.
7. These are rabbits.

उत्तर:

1. अहं पुस्तकं पठामि।
2. वयं देवालयं गमिष्यामः।
3. एषः मम पितामहः। (अस्ति)।
4. सः मम भ्राता (अनुजः वा) अस्ति।
5. कविः काव्यं करोति (रचयति वा)।
6. छात्रः शालां (विद्यालयं) प्रति गच्छति।
7. एते शशकाः। (सन्ति)।