Gujarat Board GSEB Solutions Class 8 Sanskrit Chapter 4 एहि सुधीर Textbook Exercise Important Questions and Answers, Notes Pdf.
Gujarat Board Textbook Solutions Class 8 Sanskrit Chapter 4 एहि सुधीर
GSEB Solutions Class 8 Sanskrit एहि सुधीर Textbook Questions and Answers
1. Pronounce the following words orally:
નીચેના શબ્દોનું મોટેથી ઉચ્ચારણ કરો :
सुविक्रम, खेलनाङ्गणम्, वज्रकायताम्, मृणालिनि, कुसुमैर्विधाय, सञ्चिनुयाम, ज्ञानवारिधौ, अनुगच्छाम
उत्तर:
(With the help of your Sanskrit teacher pronounce the given words clearly and loudly thrice.)
(તમારા સંસ્કૃત શિક્ષકના માર્ગદર્શન હેઠળ આ શબ્દોનું સ્પષ્ટ અને શુદ્ધ ઉચ્ચારણ ત્રણ વાર કરો.)
2. Complete the following stanza :
આપેલી કાવ્યપંક્તિઓ પૂર્ણ કરો :
પ્રશ્ન 1.
एहि सुधीर ! …………………………. विन्दाम।।
उत्तर:
एहि सुधीर ! एहि सुविक्रम !
खेलनाङ्गणं गच्छाम।
धावन-कूर्दन-चलनैः खेलैः
वज्रकायतां विन्दाम।।
પ્રશ્ન 2.
तन्वा …………………………. जीवाम।।
उत्तर:
तन्वा मनसा हितं चरन्तः
सदा गुरून् अनुगच्छाम।
भारतमातुः सेवासत्कारः
देशहितार्थं जीवाम।।
પ્રશ્ન 3.
एहि दिनेश …………………………. विहराम।।
उत्तर:
एहि दिनेश ! प्रणव ! गणेश !
ज्ञाननिधि सञ्चिनुयाम।
एहि शारदे ! गिरिजे ! वरदे
ज्ञानवारिधौ विहराम।।
3. Find action verbs from the poem and write them as shown in the example:
નીચેના જેવા ક્રિયા આધારિત શબ્દો કાવ્યમાંથી શોધીને લખો ?
Illustration : ઉદાહરણ : गच्छाम
उत्तर:
(१) विन्दाम
(२) अर्चाम
(३) विहराम
(४) अनुगच्छाम
(५) जीवाम
(All these are imperative, first person plural forms.)
(આ બધાં આજ્ઞાર્થ, ઉત્તમ પુરુષ બહુર્વાચનનાં રૂપો છે. જ્યારે (૬) રૂપ વિધ્યર્થ, ઉત્તમ પુરુષ બહુવચનનું છે.)
4. Answer the following questions in Sanskrit:
આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ સંસ્કૃત ભાષામાં આપો :
પ્રશ્ન 1.
वज्रकायतां कथं विन्दाम?
उत्तर:
धावन-कूर्दन-चलनैः खेलैः वज्रकायतां विन्दाम।
પ્રશ્ન 2.
कुसुमैः कम् अर्चाम?
उत्तर:
कुसुमैः विघ्नविनाशकं देवम् अर्चाम।
પ્રશ્ન 3.
कस्य हितार्थं जीवाम?
उत्तर:
वयं देशस्य हितार्थं जीवाम।
પ્રશ્ન 4.
सदा कान् अनुगच्छाम?
उत्तर:
वयम् सदा गुरुजनान् अनुगच्छाम।
5. Follow the illustration :
ઉદાહરણ પ્રમાણે કરો :
ઉદાહરણ : Illustration : गच्छ् – गच्छाम
- नय – __________________
- पिब् – __________________
- अनुगच्छ् – __________________
- विन्द – __________________
उत्तर:
- नय् – नयाम (We/Let us take)
- पिब् – पिबाम (We/Let us drink)
- अनुगच्छ – अनुगच्छाम (We/Let us follow)
- विन्द् – विन्दाम (We/Let us get)
6. Find the other songs regarding ‘Bharatmata’ from the textbooks for std. 6-7 and sing them.
વાક્ષી 6-7માં આવતાં ભારતમાતાનાં અન્ય ગીતો શોધીને તેનું ગાન કરો.
7. Draw the relief map of ‘Bharatmata’.
ભારતમાતાનું માનચિત્ર બનાવો.
8. Write the names of the games you play.
તમે જે રમતો રમતા હો તે રમતોનાં નામ લખો.
Sanskrit Digest Std 8 GSEB एहि सुधीर Additional Questions and Answers
1. Answer the following questions in Sanskrit :
પ્રશ્ન 1.
बालाः खेलनाङ्गणं किमर्थं गच्छन्ति?
उत्तर:
बालाः विविधाः क्रीडाः क्रीडितुं खेलनाङ्गणं गच्छन्ति।
પ્રશ્ન 2.
मृणालिनी कुत्र गच्छति?
उत्तर:
मृणालिनी पुष्पवाटिकां गच्छति।
પ્રશ્ન 3.
बालाः केन मालां रचयन्ति?
उत्तर:
बालाः विविधैः कुसुमैः मालां रचयन्ति।
પ્રશ્ન 4.
बालाः कम् अर्चन्ति?
उत्तर:
बालाः विघ्नविनाशकं श्रीगणेशम् अर्चन्ति।
પ્રશ્ન 5.
बालाः कस्य सञ्चयं कुर्वन्ति?
उत्तर:
बालाः ज्ञानस्य सञ्चयं कुर्वन्ति।
પ્રશ્ન 6.
बालाः कस्याः सेवासत्कारे तत्पराः? (तत्पराः – ready)
उत्तर:
बालाः भारतमातुः सेवासत्कारे तत्पराः।
2. Answer each of the following questions in one sentence in English :
Question 1.
What type of body should be wished in the poem ‘एहि, सुधीर !’ ?
Answer:
A strong body like ‘Vajra’ should be wished in the poem ‘एहि, सुधीर !’
‘દ, સુધીર !’ કાવ્યમાં વજ જેવું મજબૂત શરીર પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.
Question 2.
What do Sushila and Mrinalini want to do by making garland ?
Answer:
Sushila and Mrinalini want to pray to the destroyer of hurdles (Shri Ganesh) by making garland.
સુશીલા અને મૃણાલિની માળા બનાવીને વિદ્ગવિનાશક દેવ(ગણેશ)ની પૂજા કરવા ઇચ્છે છે.
Question 3.
Where do Sudhir and Suvikram go? Why?
Answer:
Sudhir and Suvikram go to the playground. They want to achieve a strong body like the ‘Vajra’ by different games.
સુધીર અને વિક્રમ રમતના મેદાનમાં જાય છે. તેઓ ત્યાં જઈને વિવિધ રમતો વડે વજ જેવું મજબૂત શરીર બનાવવા ઇચ્છે છે.
Question 4.
Who wish to obtain the treasure of knowledge?
Answer:
Pranav, Dinesh and Ganesh wish to obtain the treasure of knowledge.
પ્રણવ, દિનેશ અને ગણેશ જ્ઞાનનો ભંડાર સંચય કરવા ઇચ્છે છે.
3. Choose the correct option for the answer of each of the questions given below:
પ્રશ્ન 1.
सुधीरः सुविक्रमः च कुत्र गच्छतः?
A. उद्यानम्
B. विद्यालयम्
C. खेलनाङ्गणम्
D. खेलनम्
उत्तर:
C. खेलनाङ्गणम्
પ્રશ્ન 2.
मृणालिनी कुत्र गच्छति?
A. पुष्पवाटिकाम्
B. आपणम्
C. नगरम्
D. ग्रामम्
उत्तर:
A. पुष्पवाटिकाम्
પ્રશ્ન 3.
वयं सदा गुरून् ………………………….।
A. जीवाम
B. विन्दाम्
C. अनुगच्छाम
D. विहराम
उत्तर:
C. अनुगच्छाम
પ્રશ્ન 4.
कुसुमैः कम् अर्चाम?
A. शारदाम्
B. विघ्नविनाशकम्
C. विघ्नप्रदायकम्
D. महेशम्
उत्तर:
B. विघ्नविनाशकम्
પ્રશ્ન 5.
सुशीला मृणालिनी च केन मालां कुरुतः?
A. विविधैः पुष्पैः
B. विविधैः फलैः
C. विविधैः पत्रैः
D. विविधैः पल्लवैः
उत्तर:
A. विविधैः पुष्पैः
પ્રશ્ન 6.
दिनेशः प्रणवः गणेशः च किं कर्तुम् इच्छन्ति?
A. ईश्वरं पूजयितुम्
B. विघ्नविनाशं कर्तुम्
C. ज्ञाननिधिं सञ्चेतुम्
D. ईश्वरं ध्यातुम्
उत्तर:
C. ज्ञाननिधिं सञ्चेतुम्
પ્રશ્ન 7.
कस्य सेवासत्कारं वयं कर्तुम् इच्छामः?
A. गुरुजनस्य
B. भारतमातुः
C. अतिथेः
D. ज्ञानिजनस्य
उत्तर:
B. भारतमातुः
પ્રશ્ન 8.
कस्य हितार्थं जीवाम?
A. देशस्य
B. बालस्य
C. मातुः
D. विदेशस्य
उत्तर:
A. देशस्य
પ્રશ્ન 9.
…………………………….. विघ्नविनाशकं देवम् अर्चाम।
A. जलैः
B. दुग्धेन
C. फलैः
D. कुसुमैः
उत्तर:
D. कुसुमैः
પ્રશ્ન 10.
Let (us) achieve a strong body like ………………………………… by games.
A. butter
B. Vajra
C. weak
D. sick
उत्तर:
B. Vajra
પ્રશ્ન 11.
रामायणं महाकाव्यस्य रचयिता कः अस्ति?
A. व्यासः
B. वाल्मीकिः
C. कालिदासः
D. भारविः
उत्तर:
B. वाल्मीकिः
પ્રશ્ન 12.
write an English meaning of a word ‘वारिधिः’.
A. Store house
B. Treasure
C. Sea
D. World
उत्तर:
C. Sea
4. Fill in the blanks with appropriate words from the bracket :
(ज्ञाननिधिं, जीवाम, सेवासत्कारं, गुरून्, ज्ञानवारिधौ, वज्रकायतां)
- वयं विविधैः खेलैः …………………………. विन्दाम।
- वयं सर्वे बालाः …………………………. सञ्चिनुयाम।
- वयं सर्वे …………………………. विहराम।
- वयं सदा …………………………. अनुगच्छाम।
- वयं सदा भारतमातुः …………………………. करवाम।
- वयं देशहितार्थं ………………………….।
उत्तर:
- वयं विविधैः खेलैः वज्रकायतां विन्दाम।
- वयं सर्वे बालाः ज्ञाननिधिं सञ्चिनुयाम।
- वयं सर्वे ज्ञानवारिधौ विहराम।
- वयं सदा गुरून् अनुगच्छाम।
- वयं सदा भारतमातुः सेवासत्कारं करवाम।
- वयं देशहितार्थं जीवाम।
5. Write ‘आम्’ against the true statement and ‘न’ against the false statement given below :
- बालाः आगच्छन्ति खेलन्ति च।
- बालाः विविधैः खेलैः वज्रकायतां विन्दन्ति।
- बालिकाः पुष्पवाटिकां गन्तुमिच्छन्ति।
- बालिकाः उद्यानं गच्छन्ति पुष्पाणि च आनयन्ति।
- सर्वे बालाः बालिकाः च उद्याने विहर्तुम् इच्छन्ति।
- बालाः तन्वा मनसा हितम् आचरन्ति।
उत्तर:
- बालाः आगच्छन्ति खेलन्ति च। (न)
- बालाः विविधैः खेलैः वज्रकायतां विन्दन्ति। (आम्)
- बालिकाः पुष्पवाटिकां गन्तुमिच्छन्ति। (आम्)
- बालिकाः उद्यानं गच्छन्ति पुष्पाणि च आनयन्ति। (न)
- सर्वे बालाः बालिकाः च उद्याने विहर्तुम् इच्छन्ति।
- बालाः तन्वा मनसा हितम् आचरन्ति। (आम्)
6. write similar words of Sanskrit words given below :
- शारदा –
- खेलनाङ्गणम् –
- कुसुमम् –
- विघ्नविनाशकः –
- पुष्पवाटिका –
- वारिधिः –
- गिरिजा –
- शारदा –
उत्तर:
- खेलनाङ्गणम् – क्रीडाङ्गणम्
- कुसुमम् – पुष्पम्, सुमम्
- विघ्नविनाशकः- गणेशः, गजाननः
- पुष्पवाटिका – उद्यानम्, वृक्षवाटिका
- वारिधिः – समुद्रः
- गिरिजा – पार्वती
7. Write true meanings of the following Sanskrit words :
- खेलनाङ्गणम् – playground/playground for cricket
- वज्रकायताम् – weapon of Indra/strong body like Vajra
- मृणालिनि – bunch of lotus, name of a girl/jump
- कुसुमः – flower/pollen
- वारिधिः- treasure/sea
- निधिः – fate / treasure
- गिरिजा – Laxmi/Parvati
- पुष्पवाटिका – butterfly / garden
उत्तर:
- playground
- strong body like Vajra
- bunch of lotus, name of a girl
- flower
- sea
- treasure
- Parvati
- garden
8. Recognize the name and the action verbs given below on the basis of a poem and write :
- सुधीरः –
- सुशीला –
- खेलैः –
- अर्चाम –
- अचाम : –
उत्तर:
- सुधीरः – अ-कारान्त masculine nominative singular
- सुशीला – आ-कारान्त feminine nominative singular
- खेलैः- अ-कारान्त masculine, neuter instrumental plural
- अर्चाम – Imperative, first person plural of अर्च् (१ प.) root.
- अचाम : – Present tense, first person plural of अर्च (१ प.) root
9. Follow the example :
Example : नम् – तमाम (We / Let us bow down)
- पठ् – पठाम (We/Let us read)
- लिख – लिखाम (We/ Let us write)
- पश्य् – पश्याम (We / Let us see)
- भू-भव – भवाम (We / Let us be)
- नृत् – नृत्याम (We / Let us dance)
उत्तर:
- पठ् – पठाम (We/Let us read)
- लिख – लिखाम (We/ Let us write)
- पश्य् – पश्याम (We / Let us see)
- भू-भव – भवाम (We / Let us be)
- नृत् – नृत्याम (We / Let us dance)
10. Join ‘A’ section with ‘B’ section properly :
| ‘A’ section | ‘B’ section |
| (१) एहि सुशीले! एहि मृणालिनि। | (१) ज्ञाननिधिं सञ्चिनुयाम। |
| (२) तन्वा मनसा हितं चरन्तः | (२) देशहितार्थं जीवाम। |
| (३) एहि दिनेश! प्रणव! गणेश! | (३) पुष्पवाटिकां गच्छाम। |
| (४) एहि सुधीर! एहि सुविक्रम! | (४) खेलनाङ्गणं गच्छाम। |
| (५) सदा गुरून् अनुगच्छाम। |
उत्तर:
| (१) एहि सुशीले! एहि मृणालिनि। | पुष्पवाटिकां गच्छाम। |
| (२) तन्वा मनसा हितं चरन्तः | सदा गुरून् अनुगच्छाम। |
| (३) एहि दिनेश! प्रणव! गणेश! | ज्ञाननिधिं सञ्चिनुयाम। |
| (४) एहि सुधीर! एहि सुविक्रम! | खेलनाङ्गणं गच्छाम। |
एहि सुधीर Summary in Hindi
To enjoy the richness of Sanskrit recitation of poetry is a must. The sweetness of Sanskrit poetry will make our heart happy and sing along melodiously. For this reason a modern poetry composed by Janārdan Hegde has been given here. In the poem love for God and the country has been expressed beautifully.
સંસ્કૃત ભાષાના માધુર્યને માણવા માટે સંસ્કૃત કાવ્યનું ગાન કરવું જોઈએ. સંસ્કૃત કાવ્યનું માધુર્ય આપણા મનને ઝંકૃત અને પ્રસન્ન કરી દે છે. આ માટે અહીં શ્રી જનાર્દન હેગડે રચિત એક આધુનિક કાવ્ય રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ કાવ્યમાં ઈશ્વરભક્તિ તથા રાષ્ટ્રભક્તિ વ્યક્ત કરવામાં આવી છે.
एहि सुधीर अन्वयः, शब्दार्थाः अनुवादश्च
1. अन्वयः – एहि, सुधीर! एहि, सुविक्रम! (वयम्) खेलनाङ्गणम् गच्छाम। (वयम्) धावन-कूर्दन-चलनैः खेलैः वज्रकायताम् विन्दाम।
अनुवादः Come on, Sudhir ! Come on Suvikram! Let (us) go to the playground. Let (us) achieve a strong body like the ‘Vajra’ by games of running, jumping (and) walking.
આવ, સુધીર! આવ, સુવિક્રમ! (આપણે) રમતના મેદાનમાં જઈએ. (આપણે) દોડવાની, કૂદવાની (અને) ચાલવાની રમતો વડે વજ જેવું મજબૂત શરીર પ્રાપ્ત કરીએ.
2. अन्वयः – एहि, सुशीले! एहि, मृणालिनि ! (वयम्) पुष्पवाटिकाम् गच्छाम। _(वयम्) विविधैः कुसुमैः मालाम् विधाय विघ्नविनाशकम् (श्रीगणेशम्) अर्चाम।
अनुवादः – Come on, Sushila! Come on, Mrunalini ! Let (us) go to the garden. By making a garland of various types of flowers let (us) pray to the destroyer of hurdles (Shri Ganesh).
આવ, સુશીલા! આવ, મૃણાલિની! (આપણે) બગીચામાં જઈએ. ‘ (આપણે) જાતજાતનાં ફૂલો વડે માળા બનાવીને વિદ્ગવિનાશક(શ્રીગણેશ)ને પૂજીએ.
3. अन्वयः – एहि, (हे) दिनेश, प्रणव, गणेश! (वयम्) ज्ञाननिधिम् सञ्चिनुयाम। एहि, (हे) शारदे, गिरिजे, वरदे! (वयम्) ज्ञानवारिधौ विहराम।
अनुवादः – Come on, o Dinesh, Pranav, Ganesh! Let (us) obtain (collect) the treasure of knowledge. Come on, O Shārdā, Girijā, Vardā! Let (us) move about (swim) in the sea of knowledge.
આવ, દિનેશ! હે પ્રણવ, ગણેશ! (આપણે) જ્ઞાનના ભંડારનો સંચય કરીએ. આવ શારદા ! હે ગિરિજા, વરદા! (વરદાન આપ.) અમે જ્ઞાનના સાગરમાં વિહાર કરીએ.
4. अन्वयः – तन्वा मनसा हितम् चरन्तः (वयम्) सदा गुरून् अनुगच्छाम। भारतमातुः सेवासत्कारः (करवाम)! (वयम्) देशहितार्थम् जीवाम।
अनुवादः – We (who are) doing good for people with our body and mind, let (us) follow our teachers (leaders). Mother India should be served and felicitated. Let (us) live for the wellbeing of the country.
તન અને મનથી (લોકોનું) હિત આચરતા (આપણે) હંમેશાં ગુરુજનોને અનુસરીએ. ભારતમાતાનો.સેવાસત્કાર (કરીએ.) (અને) આપણે દેશકલ્યાણ માટે જીવીએ.