GSEB Solutions Class 8 Sanskrit Chapter 7 सङ्ख्या

Gujarat Board GSEB Solutions Class 8 Sanskrit Chapter 7 सङ्ख्या Textbook Exercise Important Questions and Answers, Notes Pdf.

Gujarat Board Textbook Solutions Class 8 Sanskrit Chapter 7 सङ्ख्या

GSEB Solutions Class 8 Sanskrit सङ्ख्या Textbook Questions and Answers

1. Pronounce the following words properly :
નીચેના શબ્દોનું મોટેથી ઉચ્ચારણ કરો :

आपणम्, केतुम, तत्रैव, विपण्यांति, पञ्चाशत्, रूप्यकाणाम्, चतुर्णाम्, नारङ्गफलानाम्, मह्यम्, शतरूप्यकाणि
उत्तर:
(Pronounce the given words clearly and loudly with the help of your Sanskrit teacher three times.)

2. Answer the following questions in Sanskrit :
આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ સંસ્કૃત ભાષામાં લખો :

પ્રશ્ન 1.
द्वादशकदलीफलानां कियत् मूल्यम्?
उत्तर:
द्वादशकदलीफलानां षोडश रूप्यकाणि।

પ્રશ્ન 2.
कति नारङ्गफलानां मूल्यं विंशतिः रूप्यकाणि?
उत्तर:
चतुर्णां नारङ्गफलानां मूल्यं विंशतिः रूप्यकाणि।

પ્રશ્ન 3.
कः फलविक्रेत्रे शतं रूप्यकाणि ददाति?
उत्तर:
रमेशः फलविक्रेत्रे शतं रूप्यकाणि ददाति।

પ્રશ્ન 4.
रमेशः कति नारङ्गफलानि क्रीणाति?
उत्तर:
रमेशः द्वादश नारङ्गफलानि क्रीणाति।

પ્રશ્ન 5.
त्रिंशत् कदलीफलानां कियत् मूल्यम्?
उत्तर:
त्रिंशत् कदलीफलानां चत्वारिंशत् रूप्यकाणि।

3. Match ‘A’ and ‘B’ appropriately :
જોડકાં જોડોઃ

उत्तर:

नवनवतिः – ९९
षट्सप्ततिः – ७६
नवचत्वारिंशत् – ४९
एकाशीतिः – ८१
षण्णवतिः – ९६

(A) Fill in the gaps :
ખાલી જગ્યા પૂરો :

_____________________ कदलीफलानां चतुस्त्रिंशत् रूप्यकाणि।
पञ्च दाडिमानां मूल्यं _____________________ रूप्यकाणि।
दश आम्रफलानां मूल्यं _____________________ रूप्यकाणि।

उत्तर:

द्वादशकदलीफलानां चतुस्त्रिंशत् रूप्यकाणि।
पञ्चानाम् दाडिमानां मूल्यं चत्वारिंशत् रूप्यकाणि।
द्वादश आम्रफलानां मूल्यं पञ्चाशत् रूप्यकाणि।

(B) State whether the following statements are ‘True’ or ‘False’ on the basis of the tablegiven in Q-4.
પ્રશ્ન માં આપેલ કોષ્ટકના આધારે આપેલાં વાક્યો ખરાં છે કે ખોટાં તે કહો :

दश सेवफलानां मूल्यं अष्टनवति रूप्यकाणि। ( )
उपनेत्रस्य मूल्यं पञ्चाशद् रूप्यकाणि। ( )
युतकस्य मूल्यं पञ्च षष्टिः रूप्यकाणि। ( )

उत्तर:

दशसेवफलानां मूल्यम् अष्टनवतिः रूप्यकाणि। ( ✓ )
उपनेत्रस्य मूल्यं पञ्चाशद् रूप्यकाणि। ( ✗ )
युतकस्य मूल्यं पञ्चषष्टिः रूप्यकाणि। ( ✓ )

4. Answer the following questions on the basis of this table :
કોષ્ટકના આધારે તેની નીચે આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ લખો :

પ્રશ્ન 1.
कस्य मूल्यं पञ्चसप्ततिः रूप्यकाणि अस्ति?
उत्तर:
उपनेत्रस्य मूल्यं पञ्चसप्ततिः रूप्यकाणि अस्ति।

પ્રશ્ન 2.
पञ्चदाडिमानां मूल्य कति रूप्यकाणि अस्ति?
उत्तर:
पञ्चदाडिमानां मूल्यं चत्वारिंशत् रूप्यकाणि अस्ति।

પ્રશ્ન 3.
तालस्य मूल्यं कति रूप्यकाणि अस्ति?
उत्तर:
तालस्य मूल्यं षष्टिः रूप्यकाणि अस्ति।

પ્રશ્ન 4.
षट्चत्वारिंशत् रूप्यकाणि कस्य कस्य मूल्यम् अस्ति?
उत्तर:
षट्चत्वारिंशत् रूप्यकाणि मूल्यं द्राक्षाफलस्य कर्तर्याः च अस्ति।

5. Write in words:
શબ્દોમાં અને અંકમાં લખો :

68 : ________________
74 : ________________
100 : ________________
88 : ________________
57 : ________________

उत्तर:

६८ अष्टषष्टिः
७४ चतुःसप्ततिः
१०० शतम्, एकशतम्
८८ अष्टाशीतिः
५७ सप्तपञ्चाशत्

6. Complete the following table :
કોષ્ટક પૂરું કરો :

उत्तर:

Sanskrit Digest Std 8 GSEB सङ्ख्या Additional Questions and Answers

1. Answer the following questions in Sanskrit :

પ્રશ્ન 1.
सुरेशः किं क्रेतुम् इच्छति?
उत्तर:
सुरेशः फलानि क्रेतुम् इच्छति।

પ્રશ્ન 2.
सुरेशः कति कदलीफलानि क्रीणाति?
उत्तर:
सुरेशः त्रिंशत् कदलीफलानि क्रीणाति।

પ્રશ્ન 3.
पक्वानि फलानि कस्यां विपण्यां सन्ति?
उत्तर:
पञ्चम्यां विपण्यां पक्वानि फलानि सन्ति।

પ્રશ્ન 4.
पञ्चाशत् रूप्यकाणां कति आम्रफलानि?
उत्तर:
पञ्चाशत् रूप्यकाणां दश आम्रफलानि।

પ્રશ્ન 5.
त्रिंशत् कदलीफलानि कः केतुम् इच्छति?
उत्तर:
सुरेशः त्रिंशत् कदलीफलानि क्रेतुम् इच्छति।

પ્રશ્ન 6.
फलविक्रेता केषां फलानां कियत् मूल्यं याचति?
उत्तर:
फलविक्रेता कदलीफलानां चत्वारिंशत्, नारङ्गफलानां च षष्टिः रूप्यकाणि याचति।

2. Choose the correct option for the answer of each of the questions given below :

પ્રશ્ન 1.
द्वादशकदलीफलानां कियत् मूल्यम्?
A. दशरूप्यकाणि
B. द्वादशरूप्यकाणि
C. षोडशरूप्यकाणि
D. विंशतिरूप्यकाणि
उत्तर:
C. षोडशरूप्यकाणि

પ્રશ્ન 2.
नवनवतिः अर्थात् –
A. १९
B. ८९
C. ९३
D. ९९
उत्तर:
A. १९

પ્રશ્ન 3.
What is the Sanskrit word of a number ‘१८’ ?
A. एकादशन्
B. चतुर्दशन्
C. अष्टादशन्
D. अष्टाविंशति
उत्तर:
C. अष्टादशन्

પ્રશ્ન 4.
रमेशः मूल्यरूपेण …………………………………. ददाति।
A. षष्टि-रूप्यकाणि
B. सप्तचत्वारिंशत्रूप्यकाणि
C. षट्पञ्चाशत्रूप्यकाणि
D. शतम्प्य काणि
उत्तर:
A. षष्टि-रूप्यकाणि

પ્રશ્ન 5.
चत्वारः
A. four
B. compound
C. group of four
D. four types
उत्तर:
A. four

પ્રશ્ન 6.
द्वादश –
A. ten
B. twice
C. twelve
D. twelve and ten
उत्तर:
C. twelve

પ્રશ્ન 7.
षोडश –
A. six types
B. sixth
C. sixteen
D. sixteenth
उत्तर:
D. sixteenth

પ્રશ્ન 8.
पञ्चाशत् –
A. five hundred
B. group of five
C. fifty
D. five souls
उत्तर:
C. fifty

પ્રશ્ન 9.
७४ :
A. चुमोतेर
B. चतुस्त्रिंशत्
C. चतुःसप्ततिः
D. चतुश्चत्वारिंशत्
उत्तर:
C. चतुःसप्ततिः

પ્રશ્ન 10.
८२ :
A. त्र्यशीतिः
B. एकाशीतिः
C. अशीतिः
D. द्व्यशीतिः
उत्तर:
D. द्व्यशीतिः

પ્રશ્ન 11.
४६ :
A. षट्सप्तति
B. षट्चत्वारिंशत्
C. चत्वारिंशत्
D. चतुश्चत्वारिंशत्
उत्तर:
B. षट्चत्वारिंशत्

પ્રશ્ન 12.
दश आम्रफलानां …………………………….. सन्ति।
A. विंशतिरूप्यकाणि
B. षोडशरूप्यकाणि
C. पञ्चाशत्रूप्यकाणि
D. पञ्चविंशतिरूप्यकाणि
उत्तर:
D. पञ्चविंशतिरूप्यकाणि

પ્રશ્ન 13.
भारतदेशे कति ज्योतिर्लिङ्गानि सन्ति?
A. एकादश
B. त्रयोदश
C. एकपञ्चाशत्
D. द्वादश
उत्तर:
D. द्वादश

3. Fill in the blanks with appropriate words from the bracket: (विंशति, षष्टिः, षोडश, पञ्चसप्तति, अष्टनवति, शतम्, षट्सप्तति)

चतुर्विंशतिः आम्रफलानां मूल्यम् ……………………………………….. रूप्यकाणि सन्ति।
द्वादशकदलीफलानां ……………………………………….. रूप्यकाणि।
उपनेत्रस्य मूल्यं ……………………………………….. रूप्यकाणि अस्ति।
चतुर्णां नारङ्गफलानां ……………………………………….. रूप्यकाणि।
कदलीफलानां चत्वारिंशत् नारङ्गफलानां च ………………………………………..।
दशसेवफलानां मूल्यं ……………………………………….. रूप्यकाणि।

उत्तर:

चतुर्विंशतिः आम्रफलानां मूल्यम् शतम् रूप्यकाणि सन्ति।
द्वादशकदलीफलानां षोडश रूप्यकाणि।
उपनेत्रस्य मूल्यं पञ्चसप्ततिः रूप्यकाणि अस्ति।
चतुर्णां नारङ्गफलानां विंशतिः रूप्यकाणि।
कदलीफलानां चत्वारिंशत् नारङ्गफलानां च षष्टिः।
दशसेवफलानां मूल्यं अष्टनवतिः रूप्यकाणि।

4. Write ‘आम्’ against the true statement and ‘न’ against the false statement given below :

रमेशः विद्यालयं गच्छति।
भद्र, दश आम्रफलानां मूल्यं त्रिंशत रूप्यकाणि।
सुरेशः त्रिंशत् कदलीफलानि क्रीणाति।
रमेशः नारङ्गफलानि केतुं न इच्छति।
चतुर्णां नारङ्गफलानां मूल्यं विंशति रूप्यकाणि सन्ति।
युतकस्य मूल्यं पञ्चषष्टिः रूप्यकाणि।

उत्तर:

रमेशः विद्यालयं गच्छति। (न)
भद्र, दश आम्रफलानां मूल्यं त्रिंशत रूप्यकाणि। (न)
सुरेशः त्रिंशत् कदलीफलानि क्रीणाति। (आम्)
रमेशः नारङ्गफलानि केतुं न इच्छति। (न)
चतुर्णां नारङ्गफलानां मूल्यं विंशति रूप्यकाणि सन्ति। (आम्)
युतकस्य मूल्यं पञ्चषष्टिः रूप्यकाणि। (आम्)

5. write the following numbers in Sanskrit words :

९३ –
८९ –
९९ –
७६ –
८१ –
२३ –

उत्तर:

९३ – त्रिनवतिः
८९ – नवाशीतिः
९९ – नवनवतिः
७६ – षट्सप्ततिः
८१ – एकाशीतिः
२३ – त्रयोविंशतिः

6. Write the following numbers in figures :

सप्ततिः – ७०
पञ्चत्रिंशत् – ३५
पञ्चदश – १५
सप्तपञ्चाशत् – ५७
नवविंशतिः – २९

उत्तर:

सप्ततिः – ७०
पञ्चत्रिंशत् – ३५
पञ्चदश – १५
सप्तपञ्चाशत् – ५७
नवविंशतिः – २९

7. Join ‘A’ Section with ‘B’ Section properly :

‘A’ Section	‘B’ Section
(१) ९	(१) अशीतिः
(२) १८	(२) सप्ततिः
(३) २७	(३) नवम्
(४) ८०	(४) अष्टादशन्
(५) ७०	(५) सप्तविंशतिः
(६) ६१	(६) षष्टिः
(७) ७६	(७) एकषष्टिः
(८) ८३	(८) षट्सप्ततिः
(९) ६०	(९) त्र्यशीतिः
	(१०) नवविंशतिः

उत्तर:

(१) ९	नवम्
(२) १८	अष्टादशन्
(३) २७	सप्तविंशतिः
(४) ८०	अशीतिः
(५) ७०	सप्ततिः
(६) ६१	एकषष्टिः
(७) ७६	षट्सप्ततिः
(८) ८३	त्र्यशीतिः
(९) ६०	षष्टिः

8. Write, Who said the following sentence :

अहो रमेश! कुत्र गच्छति?
पञ्चाशत्रूप्यकाणां दशफलानि।
भवान् किं क्रेतुम् इच्छति?

उत्तर:

अहो रमेश! कुत्र गच्छति? – सुरेशः वदति।
पञ्चाशत्रूप्यकाणां दशफलानि। – फलविक्रेता वदति।
भवान् किं क्रेतुम् इच्छति? – रमेशः वदति।

9. Rewrite the following sentences arranging them as per the event’s order :

सुरेशः – अहं फलानि क्रेतुम् इच्छामि।
रमेशः – भवान् किं क्रेतुम् इच्छति?
सुरेशः – अहम् अपि आगच्छामि।
रमेश: – आपणं गच्छामि।
सुरेशः – अहो रमेश! कुत्र गच्छति?

उत्तर:

सुरेशः – अहो रमेश! कुत्र गच्छति?
रमेशः – आपणं गच्छामि।
सुरेशः – अहम् अपि आगच्छामि।
रमेशः – भवान् किं क्रेतुम् इच्छति?
सुरेशः – अहं फलानि क्रेतुम् इच्छामि।

10. Write correct meaning of a Sanskrit word given below:

भद्र – Cot/Brother
आपणम् – Our / Shop
कदलीफलम् – Forest of Banana/Banana
आम्रफलम् – Mango/Mango tree
कियत् – How much/When
विपणी – Shop / Marriage

उत्तर:

Brother
Shop
Banana
Mango
How much
Shop

किम् भवान् / भवती जानाति ? (Do You Know ?)

भारतदेशे द्वादश ज्योतिर्लिङ्गानि सन्ति। (There are twelve Jyotirlingas in India.)

They are as follows :

Somn\(\bar{a}\)th in Saur\(\bar{a}\)shtra
Mallik\(\bar{a}\)rjuna in Shrishail
Mahak\(\bar{a}\)leshw\(\bar{a}\)r in Ujjain
Omk\(\bar{a}\)reshwar in Amareshwar on the banks of river Narmad\(\bar{a}\)
Ked\(\bar{a}\)reshwar in the Him\(\bar{a}\)l\(\bar{a}\)yas
Bhimash\(\bar{a}\)nkara in D\(\bar{a}\)kini
Vishweshwar in K\(\bar{a}\)shi
Trayambakeshwar on the banks of river Gomati
Vaijyan\(\bar{a}\)th in Chit\(\bar{a}\)bhumi
N\(\bar{a}\)geshwar in Dw\(\bar{a}\)rk\(\bar{a}\)
R\(\bar{a}\)meshwar in Setubandha
Ghushneshwar in Shiv\(\bar{a}\)laya.

सङ्ख्या Summary in Hindi

We use numbers very often whenever we converse (in any language). Therefore, knowledge of Sanskrit numbers is also very necessary. You have already learnt Sanskrit numbers up to 50 in Std. 7. In this lesson you shall learn Sanskrit numbers up to 100.

આપણે ભાષાનો વ્યવહાર કરતી વખતે સંખ્યાનો ઉપયોગ વારંવાર કરીએ છીએ. આથી સંસ્કૃત સંખ્યાનું જ્ઞાન પણ આવશ્યક છે. ધોરણ 7માં તમે 50 સુધીની સંસ્કૃત સંખ્યા શીખી ગયા છો. આ પાઠમાં 100 સુધીની સંસ્કૃત સંખ્યા આપવામાં આવી છે.

Given below are the numbers from 1 to 100. Remember the Sanskrit word of each number :

નીચે 1થી 100 સુધીના સંખ્યાવાચક શબ્દો આપ્યા છે. પ્રત્યેક અંક માટેનો સંસ્કૃત શબ્દ યાદ રાખો :

१ – एक (एकः – for masculine, एका – for feminine, एकम् – for neuter gender) १

२ – द्वि (द्वौ – for masculine, द्वे – for feminine, द्वे – for neuter gender) २

३ – त्रि (त्रयः – for masculine, तिस्रः – for feminine, त्रीणि – for neuter gender) ३

४ – चतुर् (चत्वारः – for masculine, चतस्रः – for feminine, चत्वारि – for neuter gender) ४

Note: The numbers coming after the above written ones have the same forms (names) in masculine, feminine and neuter genders.

નોંધઃ અહીંથી આગળના સંખ્યાવાચક શબ્દો પુંલ્લિંગ, સ્ત્રીલિંગ અને નપુંસકલિંગમાં સમાન છે.

५	पञ्चन् (पञ्च)
६	षष् (षट्)
७	सप्तम् (सप्त)
८	अष्टन् (अष्ट)
९	नवन् (नव)
१०	दशन् (दश)
११	एकादशन् (एकादश)
१२	द्वादशन् (द्वादश)
१३	त्रयोदशन् (त्रयोदश)
१४	चतुर्दशन् (चतुर्दश)
१५	पञ्चदशन् (पञ्चदश)
२६	षड्वंशति (षड्वंशतिः)
२८	अष्टाविंशति (अष्टाविंशतिः)
२९	नवविंशति (नवविंशतिः)
२०	विंशति (विंशतिः)
२१	एकविंशति (एकविंशतिः)
२२	द्वाविंशति (द्वाविंशतिः)
२३	त्रयोविंशति (त्रयोविंशतिः)
२४	चतुर्विंशति (चतुर्विंशतिः)
२५	पञ्चविंशति (पञ्चविंशतिः)
१६	षोडशन् (षोडश)
२७	सप्तविंशति (सप्तविंशतिः
१७	सप्तदशन् (सप्तदश)
१८	अष्टादशन् (अष्टादश)
१९	नवदशन् (नवदश)
३०	त्रिंशत्
३१	एकत्रिंशत्
३२	द्वात्रिंशत्
३३	त्रयस्त्रिंशत्
३४	चतुस्त्रिंशत्
३५	पञ्चत्रिंशत्
३६	षट्त्रिंशत्
३७	सप्तत्रिंशत्
३८	अष्टात्रिंशत्
३९	नवत्रिंशत्
४०	चत्वारिंशत्
४१	एकचत्वारिंशत्
४२	द्विचत्वारिंशत्
४३	त्रिचत्वारिंशत्
४४	चतुश्चत्वारिंशत्
४५	पञ्चचत्वारिंशत्
४६	षट्चत्वारिंशत्
४७	सप्तचत्वारिंशत्
४८	अष्टचत्वारिंशत्
४९	नवचत्वारिंशत्
५०	पञ्चाशत्
५१	एकपञ्चाशत्
५२	द्विपञ्चाशत्
५३	त्रिपञ्चाशत्
५४	चतुःपञ्चाशत्
५५	पञ्चपञ्चाशत्
५६	षट्पञ्चाशत्
५७	सप्तपञ्चाशत्
५८	अष्टपञ्चाशत्
५९	नवपञ्चाशत्
६०	षष्टि (षष्टिः)
६१	एकषष्टि (एकषष्टिः)
६२	द्विषष्टि (द्विषष्टिः)
६३	त्रिषष्टि (त्रिषष्टिः)
६४	चतुःषष्टि (चतुःषष्टिः)
६५	पञ्चषष्टि (पञ्चषष्टिः)
६६	षट्षष्टि (षट्षष्टिः)
६७	सप्तषष्टि (सप्तषष्टिः)
६८	अष्टषष्टि (अष्टषष्टिः)
६९	नवष्टि (नवषष्टिः)
७०	सप्तति (सप्ततिः)
७१	एकसप्तति (एकसप्ततिः)
७२	द्विसप्तति (द्विसप्ततिः)
७३	त्रिसप्तति (त्रिसप्ततिः)
७४	चतुःसप्तति (चतुःसप्ततिः)
७५	पञ्चसप्तति (पञ्चसप्ततिः)
७६	षट्सप्तति (षट्सप्ततिः)
७७	सप्तसप्तति (सप्तसप्ततिः)
७८	अष्टसप्तति (अष्टसप्ततिः)
७९	नवसप्तति (नवसप्ततिः)
८०	अशीति (अशीतिः)
८१	एकाशीति (एकाशीतिः)
८२	द्वयशीति (व्यशीतिः)
८३	त्र्यशीति (त्र्यशीतिः)
८४	चतुरशीति (चतुरशीतिः)
८५	पञ्चाशीति (पञ्चाशीतिः)
८६	घडशीति (षडशीतिः)
८७	सप्ताशीति (सप्ताशीतिः)
८८	अष्टाशीति (अष्टाशीतिः)
८९	नवाशीति (नवाशीतिः)
९०	नवति (नवतिः)
९१	एकनवति (एकनवतिः)।
९६	षण्णवति (षण्णवतिः)
९२	द्विनवति (द्विनवतिः)
९७	सप्तनवति (सप्तनवतिः)
९३	त्रिनवति (त्रिनवतिः)
९८	अष्टनवति (अष्टनवतिः)
९४	चतुर्नवति (चतुर्नवतिः)।
९९	नवनवति (नवनवतिः)
९५	पञ्चनवति (पञ्चनवतिः)।
१००	शत (शतम्)