GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

Gujarat Board GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः Textbook Exercise Important Questions and Answers Notes Pdf.

Gujarat Board Textbook Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

GSEB Class 9 Sanskrit काषायाणां कोऽपराधः Textbook Questions and Answers

1. निम्नप्रश्नानाम् उत्तराणि समुचित विकल्पं चित्वा लिखत –
Choose suitable answers of the following alternatives.

1. स्वातन्त्र्यान्दोलनस्य व्यवहारः आरम्भदिनेषु कुत्र प्राचलत्?
(क) साबरमती आश्रमे
(ख) वर्धा-आश्रमे
(ग) दाण्डीसमीपे
(घ) पालडी ग्रामे
उत्तरम्:
(क) साबरमती आश्रमे

2. गान्धिमहोदयस्य कार्येण कः प्रभावितः प्रसन्नः च आसीत्?
(क) सत्यदेवः
(ख) महादेवः
(ग) निपुणस्वामी
(घ) जवाहरलालः
उत्तरम्:
(क) सत्यदेवः

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

3. गान्धिमहोदयस्य पुरतः किं कर्तुं सत्यदेवः समर्थः न अभवत्?
(क) सेवाकार्यम्
(ख) रोष प्रकटयितुम्
(ग) राषं गोपयितुम्
(घ) आश्रमं गन्तुम्
उत्तरम्:
(ख) रोष प्रकटयितुम्

4. सत्यदेवस्य वचनं श्रुत्वा गान्धिमहोदयः कथम् अवदत्?
(क) शान्तस्वरेण
(ख) क्रुद्धस्वरेण
(ग) श्रान्तस्वरेण
(घ) दृढ़सङ्कल्पेन
उत्तरम्:
(क) शान्तस्वरेण

5. संन्यासः कीदृशः सङ्कल्पः वर्तते?
(क) मननीयः
(ख) मोहगतः
(ग) मनोगतः
(घ) काषायपरिधानस्य
उत्तरम्:
(ग) मनोगतः

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

2. अधोलिखिताना प्रश्नानाम् एकवाक्येन संस्कृतभाषया उत्तरं लिखत –
Write answers in one sentence into Sanskrit.

1. सत्यदेवः कः आसीत्?
उत्तरम्:
सत्यदेवः काषायवस्त्रधारी संन्यासी आसीत्।

2. गान्धिमहोदयस्य ध्येयं किम् आसीत्?
उत्तरम्:
लोकानां सेवाप्रवृत्तिः इति गान्धिमहोदयस्य ध्येयम् आसीत्।

3. जनाः कस्य सेवां न अङ्गीकुर्वन्ति?
उत्तरम्:
जनाः काषायवस्त्रधारिणः संन्यासिनः सेवां न अङ्गीकुर्वन्ति।

4. कस्य त्यागेन संन्यासस्य त्यागः न भवति?
उत्तरम्:
काषायवस्त्राणां त्यागेन संन्यासस्य त्यागः नं भवति।

5. स्वामिसत्यदेवः किमर्थ सन्नद्धः अभवत्?
उत्तरम्:
स्वामिसत्यदेवः काषायवस्त्राणां त्यागं कृत्वा सेवाकार्ये आत्मानं योजयितुं सन्नद्धः अभवत्।

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

3. अधोलिखितानि क्रियापदानि वर्तमानकालस्य (लट् लकारस्य) रूपत्वेन परिवर्तयत –
Rewrite sentences by changing rootverlos in present tense.
1. प्रारभत
2. आगच्छत्
3. अकथयत्
4. भविष्यन्ति
5. अकुप्यत्
उत्तरम्:
1. प्रारभते
2. आगच्छतु
3. कथयति
4. भवति
5. कुप्यति

4. रेखाङ्कितपदानां स्थाने प्रकोष्ठात् उचितपदं चित्वा प्रश्नवाक्यं रचयत –
Make interrogative sentences by changing suitable word from the brackets in place of underlined words.
(के, केषाम्, कीदृशेन, कस्य, कः)

1. सत्यदेवस्य प्रस्ताव गान्धिमहोदयः स्वीकृतवान्।
उत्तरम्:
सत्यदेवस्य प्रस्तावं क: स्वीकृतवान्?

2. संन्यासिजनाः काषायवस्त्राणि परिधारयन्ति।
उत्तरम्:
के काषायवस्त्राणि परिधारयन्ति?

3. केवलं काषायवस्त्राणं त्यागं कर्तुं वदामि।
उत्तरम्:
केवलं केषाम् व्यागं कर्तुं वदामि?

4. शृणोतु भवान् सावधानेन मनसा।
उत्तरम्:
शृणोतु भवान् कीदृशेन मनसा?

5. ते भवतः सेवाकार्यं न अङ्गीकरिष्यन्ति।
उत्तरम्:
ते कस्य सेवाकार्य न अङ्गीकरिष्यन्ति?

5. शब्दरूपैः रिक्तस्थानानि पूरयत –
Fill blanks by word forms.
GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

6. उदाहरणानुसारं धातुरूपाणां परिचयं कारयत
Write root verbs according to example.
GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

7. प्रदत्तान् शब्दान् प्रयुज्य वाक्यानि रचयत
Make sentences by choosing given words.

1. One day (he) came to Ashrama
(एक दिवस आश्रम आ + गम्।)
उत्तरम्:
एकस्मिन् दिवसे सः आश्रमम् आगच्छत्।

2. He was very much impressed by work.
(कार्य अतीव प्रभावित अस्।)
उत्तरम्:
कार्येण सः अतीव प्रभावितः अभवत्।

3. How can I be ready to give up?
(त्याग कृ + तुम कथम् प्रवृत्त भू।)
उत्तरम्:
त्यागं कर्तुं कथं प्रवृत्तः भवामि?

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

4. I tell you to give up only saffron clothes.
(केवल काषायवस्त्र त्याग वद्।)
उत्तरम्:
केवलं काषायवस्त्राणां त्यागाय वदामि।

8. कृदन्तप्रकार लिखत –
Write the types of कृदन्त।

1. विकीर्य – संबंधक भूतकृदन्तम् (ल्यबन्त – अव्ययम्)
2. भवितम – हेत्वर्थक कदन्तम् (तुमन्त – अव्ययम्)
3. आदाय – संबंधक भूतकृन्तम् (ल्यबन्त-अव्ययम्)
4. छेतुम् – हेत्वर्थक कृदन्तम् (तुमन्त-अव्ययम्)
5. धृत्वा – संबंधक भूतकृदन्तम् (त्वान्त-अव्ययम्)

9. मातृभाषया उत्तराणि लिखत – Mother tongue.
Answer the following questions in Mother tongue:

1. What was going on in the Ashrama?
Answer:
Gandhiji conducted the struggle for India’s freedom from the Ashrama at Sabarmati.

2. Why did swami Satyadeva wish to gain entry in the Ashrama?
Answer:
Swami Satyadeva was delighted and impressed by Gandhiji’s work. He wished to participate in the freedom movement and work of service started by Gandhiji. So he wished to gain entry in Gandhiji’s Ashrama.

3. What did Gandhiji say calmly?
Answer:
Gandhiji told swami Satyadeva that what latter said about being a sannyasi was true but he had not asked to give up Sannyas. Gandhiji calmly said, “I am asking you to give up only the saffron clothes.

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

4. How do people of our country behave with Sannyasis?
Answer:
In our country Sannyasis are highly respected. People are very eager to serve them.

5. What did Satyadeva do at last after listening to Gandhiji’s words?
Answer:
After listening to Gandhiji’s convincing argument, Satyadeva’s doubt was removed. He gave up wearing the saffron clothes and joined Gandhiji’s work.

GSEB Class 9 Sanskrit काषायाणां कोऽपराधः Additional Important Questions and Answers

1. अधोदत्तं गद्यखण्डं पठित्वा तदाधारितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत –
Read the passage and choose answer in sanskrit of given questions. सत्यदेवस्य प्रस्ताव गान्धिमहोदयः स्वीकृतवान्। गान्धि महोदयः अकथयत्-“साधु, स्वागतमत्रभक्तः। आश्रमोऽयं भवतः एव, किन्तु आश्रमप्रवेशात् पूर्व भवता काषायवस्त्राणां त्यागः करणीयः। “गान्धिमहोदयस्य आदेशं श्रुत्वा आश्चर्यान्वितः स्वामिसत्यदेवः मनसि अकुप्यत्। किन्तु सः गान्धिमहोदयस्य पुरतः निजरोषं नाप्रकटयत्। सोऽकथयत्,” कथं काषायवस्त्राणां त्यागः? काषायवस्त्राणां कोऽपराधः? अहं संन्यासिजनः। संन्यासिनः काषायवस्त्राणि परिधारयन्ति अहं काषावस्त्राणां त्यागं कर्तुं कथं प्रवृत्तो भवामि।”

1. गान्धिमहोदयः सत्यदेवाय किम् अकथयत्?
उत्तरम्:
गान्धिमहोदयः सत्यदेवाय अकथयत्-“साधु, स्वागतम् अत्रभवतः। आश्रमोऽयं भवतः एव, किन्तु आश्रमप्रवेशात् पूर्व भवता काषायवस्त्राणां त्यागः करणीयः।”

2. किं श्रुत्वा क: मनसि अकुप्यत्?
उत्तरम्:
गान्धिमहोदयस्य आदेशं श्रुत्वा आश्चर्यान्वितः स्वामि सत्यदेवः मनसि अकुप्यत्।।

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

3. सः कस्य पुरतः निजरोष नाप्रकटय?
उत्तरम्:
सः गान्धिमहोदयस्य पुरतः निजरोष नाप्रकटयत्।

4. संन्यासिनः कीदृशानि वस्त्राणि धारयन्ति?
उत्तरम्:
संन्यासिनः काषायाणि वस्त्राणि धारयन्ति।

2. अधोदत्तानां प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषायां लिखत –
Choose answer in sanskrit of given questions.

1. एकस्मिन् दिवसे किंनामधेयः स्वामी आश्रमम् आगतः?
(क) विवेकसागरः
(ख) विनयकान्तः
(ग) सत्यदेवः
(घ) शिवानन्दः
उत्तरम्:
(ग) सत्यदेवः

2. आश्रमप्रवेशात् पूर्वं नवागन्तुकेन कस्य त्यागः करणीयः?
(क) सर्वस्य
(ख) स्वमन्तव्यस्य
(ग) जीर्णवस्त्राणाम्
(घ) काषायवस्त्राणाम्
उत्तरम्:
(घ) काषायवस्त्राणाम्

3. गान्धिमहोदयस्य वचनं श्रुत्वा क: व्यपगतः?
(क) स्वामिसत्यदेवस्य संशयः
(ख) वस्त्रत्यागः
(ग) सत्यदेवस्य दुराग्रहः
(घ) सर्वेषां सङ्कल्पः
(क) स्वामिसत्यदेवस्य संशयः
उत्तरम्:
(क) स्वामिसत्यदेवस्य संशयः

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

3. सन्धिं कुरूत –
Join Sandhis.

1. ‘आश्रमे+एव’ इत्यस्य सन्धियुक्तः शब्दः कः?
(क) आश्रमैव
(ख) आश्रम एव
(ग) आश्रमाएव
(घ) आश्रमेव
उत्तरम्:
(ख) आश्रम एव

2. ‘कार्येण+अतीव’ इत्यस्य सन्धियुक्तः शब्दः कः?
(क) कार्येऽतीव
(ख) कार्येणातीव
(ग) कार्येणतीव
(घ) कार्येतीव
उत्तरम्:
(ख) कार्येणातीव

3. ‘आश्रमः + अयम्’ इत्यस्य सन्धियुक्तः शब्दः कः?
(क) आश्रमयम्
(ख) आश्रमेऽयम्
(ग) आश्रमोऽयम्
(घ) आश्रमेयम्
उत्तरम्:
(ग) आश्रमोऽयम्

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

4. ‘दृष्ट्वा + एकतः’ इत्यस्य सन्धियुक्तः शब्दः कः?
(क) दृष्ट्वाकतः
(ख) दृष्ट्वैकतः
(ग) दृष्ट्वेकतः
(घ) दृष्ट्वाएकतः
उत्तरम्:
(ख) दृष्ट्वैकतः

5. ‘संन्यासः + तु’ इत्यस्य सन्धियुक्तः शब्दः कः?
(क) संन्यासस्तु
(ख) संन्यासेतु
(ग) संन्यासंतु
(घ) संन्यासो तु
उत्तरम्:
(क) संन्यासस्तु

4. सन्धिविच्छेदं कुरूत –
Dissolve Sandhis.

1. ‘मनस्यकुप्यत्’ एतस्य सन्धिविच्छेदः कः?
(क) मनस् + यकुप्यत्
(ख) मनसा + अकुप्यत्
(ग) मनसः + अकुप्यत्
(घ) मनसि + अकुप्यत्
उत्तरम:
(घ) मनसि + अकुप्यत्

2. ‘करोत्विति’ एतस्य सन्धिविच्छेदः कः?
(क) करोति + इति
(ख) करो + त्विति
(ग) करोतु + इति
(घ) करोतु + ति
उत्तरम:
(ग) करोतु + इति

3. ‘ज्ञानात्येव’ एतस्य सन्धिविच्छेदः कः?
(क) जानाति + एव
(ख) जानातु + एव
(ग) जानात + एव
(घ) जानासि + एव
उत्तरम:
(क) जानाति + एव

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

काषायाणां कोऽपराधः Introduction:
This small story, illustrates what a good persuader Gandhiji was. He frankly states what he expects Swami Satyadeva to do but is not irritated by the latter’s question, “काषायाणां कोऽपराध” He has a strong and accurate sense of his listener’s emotional state and adjusts the tone and approach of his argument accordingly.

He first points out the practical difficulty caused by the saffron dress and goes on to explain that sannyas has nothing to do with the particular colour of the dress. The most important thing is that he leaves the decision to Swami Satyadeva. It shows the respect for the other person’s ability to make the best decision for himself.

काषायाणां कोऽपराधः Prose, Translation And Glossary:

महात्मा गान्धिमहोदयः स्वातन्त्र्यान्दोलनं प्रारभत। अस्यान्दोलनस्य निखिलोऽपि व्यवहारः : रम्भेषु दिवसेषु साबरमती आश्रमे एव प्राचलत्। एकस्मिन् दिवसे स्वामी सत्यदेवः आश्रमम् आगच्छत्। सः देशस्य स्वतन्त्रतार्थ कार्यरतस्य गान्धिमहोदयस्य कार्येण अतीव प्रभावितः प्रसन्नः चासीत्। सः गान्धिमहोदयायाकथयदहं भवतः आश्रमे प्रवेशं निवासं च इच्छामि। देशस्य स्वतन्त्रतायै कार्य ममापि महतीच्छा वर्तते।।

Translation : Mahatma Gandhi, the great started the freedom movement. The whole conduct of the movement went on from Sabarmati Ashrama itself in the early days. On day Swami Satyadeva come to Ashrama. He was very happy and impressed by the work of Mahatma Gandhi who was engrossed in the work for the freedom of (our) country. He said to Mahatma Gandhi,”I wish to enter and stay in you Ashrama. I have also a great desire to work for the freedom of the country.”

सत्यदेवस्य प्रस्ताव गान्धिमहोदयः स्वीकृतवान्। गान्धिमहोदयः अकथयत्-“साधु, स्वगतमत्र भवतः। आश्रमोऽयं भवत एव, किन्तु आश्रमप्रवेशात् पूर्वं भावता काषायवस्त्राणां त्यागः करणीयः।” गान्धिमहोदयस्य आदेशं श्रुत्वा आश्चर्यान्वितः स्वामिसत्यदेवः मनसि अकुप्यत्। किन्तु सः गान्धिमहोदयस्य पुरतः निजरोष नाप्रकटयत्। सोऽकथयत्, “कथं काषायवस्त्राणां त्याग:? काषायवस्त्राणां कोऽपराधः? अहं संन्यासिजनः। संन्यासिनः काषायवस्त्राणि परिधारयन्ति। अहं काषायवस्त्राणां त्यागं कर्तुं कथं प्रवृत्तो भवामि।”

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

Translation : Mahatma Gandhi accepted Satyadeva’s proposal. Mahatma Gandhi said, “fine, you are welcome here. This Ashrama is surely yours. But before entering Ashrama, giving up (wearing) saffron clothes should be done by you,” Having heard Mahatma Gandhi’s instruction Swami Satyadeva who was surprised got angry in his mind. But he did not express his anger in front of Gandhiji. He said, “Why renounce saffron clothes? What is wrong in saffron clothes. “I am a person who has taken a vow of sannyas. The sannyasis wear the saffron clothes. How can I to be ready to give up the saffron clothes?”

स्वामिसत्यदेवस्य वचनं श्रुत्वा शान्तस्वरेण गान्धिमहोदयः अकथयत्, “भवता यदुक्तं तत्सत्यमस्ति। किन्तु भवान् संन्यासस्य त्यागं करोतु इति न ममाशयः। केवलं काषायवस्त्राणां त्यागं कर्तुं वदामि।”

Translation : Having heard the speech of Swami Satyadeva, Gandhiji said in a calm voice, “what is said by you is true. But my intention is not that you should give up (the vows of) Sannyas. I am only asking you to give up the saffron clothes.”

गान्धिमहोदयस्य कथनतात्पर्यमजानानः सत्यदेवः विचारमुद्रायां स्थितः, मौनं चावलम्बितवान्।

Translation: Not knowing the intention behind Gandhiji’s words, Satyadeva stood looking thoughtful and resorted to silence.

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

तस्य तादृशीं मनोदशाम् अवगम्य गान्धिमहोदयः स्वकीयमाशयं स्पष्टं कर्तुं शान्तभावेन मृदुभाषया च सत्यदेवायाकथयत्। “शृणोतु भवान् सावधानेन मनसा। वयम् अन्येषां सेवां कर्तुं प्रवृत्ताः स्मः। एतदेवास्माकं ध्येयमस्ति। भवान् जानात्येव यदस्माकं देशे जनाः काषायवस्त्रधारिणः संन्यासिनः सेवां कर्तुं सदैव समुत्सुकाः भवन्ति। यदा भवान् सेवाकार्याय प्रवृत्तः भविष्यति तदा काषायवस्त्रधारिणं भवन्तं दृष्ट्वा एकतः ते भवतः सेवाकार्यं न अड्गीकरिष्यन्ति, अपरवः ते भवतः सेवां कर्तुं प्रवृत्ता: भविष्यन्ति। अनेन किमस्माकं ध्येयस्य हानिः न भविष्यति? संन्यासन्तु मनोगतः सङ्कल्पः एव। तस्य परिधानेन सह सम्बन्धः कयापि दृष्ट्या न योग्यः। अहं निश्चितं मन्ये यत् काषायवस्त्राणां त्यागेन संत्यासत्यागः नैव भविष्यति। अतः विचारयतु भवान्, तदनन्तदरं यद्योग्यम् तत्करोतु।।

Translation : Having understood his mental condition as it was, Gandhiji spoke quietly and softly in order to explain what he had in his mind, “Please listen with attentive mind. We have set out to serve others. This alone is our aim. You know this for sure that in our country people are always very eager to serve the Sannyasis wearing the saffron clothes. When you will start the work of serving, seeing you with the saffron clothes on one side they will not accept you doing the work of service for them.

On the other side, they will be motivated to serve you. By this will it not be detrimental to our aim? But Sannyas is essentially only a mental resolve. In any way it is not proper to connect it with what one wears. Undoubtedly, I think that by giving up the saffron clothes, the (vow of) Sannyas is not at all renounced. Please think it over. Then do whatever is right.

गान्धिमहोदयस्य एतादृशं वचनं श्रुत्वा स्वामिसत्यदेवस्य संशयः तस्मिन्नेव क्षणे व्यपगतः। सः काषायवस्त्राणां त्यागं कृत्वा सेवाकार्ये आत्मानं योजयितुं सन्नद्धोऽभवत्।

Translation : Hearing such words of Gandhiji Swami Satyadeva’s doubt instantly disappeared (cleared). He became ready to involve himself is the work of service giving up the saffron clothes.

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

Glossary : गान्धिमहोदयः – Mahatma Gandhi, महोदयः – महान् उदयः यस्य सः – बहुव्रीहि समास (one whose upliftment is great), स्वातन्त्र्यान्दोलनम् – स्वातन्त्राय आन्दोलनम् – चतुर्थी तत्पुरुष अथवा स्वातन्त्र्यस्य आन्दोलनम् – षष्ठी तत्पुरुष समास – freedom movement, प्रारभत – started, प्र + आ + रभ (1A) imperfect past tense (लङ् लकार), third person singular, verb of the subject, गान्धिमहोदयः, अस्यान्दोलनस्य – अस्य + आन्दोलनस्य, of this movement, निखिलोऽपि – निखितः + अपि, whole also, प्रारम्भेषु – प्रारम्भिक in the initial, adjective of the noun, “दिवसेषु’ प्रारम्भ – went on, verb of the subject, ‘व्यवहारः’, एक दिवसे – one day, ‘दिवसे’ shows the time of (आगच्छत्)so int he locative case.

गान्धिमहोदयायाकथयदहम् — गान्धिमहोदयाय + अकथयत् – told Mahatma Gandhi that I, ‘अकथयत्’ governsdative case of the person to whom something told so, Teater’ is in the dative case – your, भवतः – भवत् (pronoun) masculine gender singular भवतः and तव are similar भवतः respect, प्रवेशम् – entry, admission, object of इच्छामि’ so the accusative case, निवासम् – residence, object of इच्छामि, so the accusative case, महतीच्छा – महती + इच्छा great desire, महती – महत् (adjective) – feminine nominative singular. Note : महती इच्छा (F) महान् प्रयत्नः (M) but महत् कार्यम् (N).

प्रस्तावम् – proposal, स्वीकृतवान् – accepted स्व + कृति (8U) past active participle (कर्त्तरि भूतकृदन्त) masculine nominative singular (त्त्वि – form), adjective of the noun, ‘गान्धिमहोदयः’ साधु – fine: This is an indeclinable. स्वागतमत्रभवतः – स्वागतम् + अत्रभवतः you are welcome, भवत-एव – भवतः + एव, yours only, किन्तु – but, this is an indeclinable, आश्रमप्रवेशात् पूर्वम् – before coming in to Ashrama. The indeclinable, पूर्वम् – governs the ablative case so, ‘आश्रमप्रवेशात्’ is in the ablative case, भवता – by you, काषायवस्त्राणाम् – of the saffron clothes.

शान्तस्वरेण – शान्तः स्वरः, तेन – कर्मधारय समास, in a calm voice, यदुक्तम् – यत् + उक्तम् what is said (by you), त्यागम् करोतु – give up. Note that the pronoun, ‘भवान्’ takes a third person verb so, करोतु – कृ (8U) P : imperative mood लोट् लकार third person singular, other examples भवान् संस्कृतम् पठति, भवान् आसनम् अलङ्करोतु. But त्वम् त्यागं कुरू, त्वं संस्कृतं पठसि, etc., कर्तुम् वदामि – I am asking (telling you) to do, कथनतात्पर्यमजानान: – कथनतात्पर्यम् + अजानान not knowing the intention of Gandhiji’s speech (instruction).

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

कथनस्य तात्पर्यम् – षष्ठी तत्पुरुष समास, अजानानः – अ. ज्ञा (9U) present active participle (आन प्रत्ययान्त कर्तरि वर्तमान कृदन्त), masculine nominative singular, अजानानः – is the adjective of the noun, ‘सत्यमेवः’ विचारमुद्रायाम् स्थितः – he became thoughtful, चावलम्बितवान् – च + अवलम्बितवान् and (he) resorted/took shelter in (silence) अव + लम्ब्।

तादृशीम् मनोदशाम् – mental condition (mood) like that, object of ‘अवगम्य’ अवगम्य – ज्ञात्वा, having understood अव + गम् (1P) ल्यबन्त (संबंधक भूतकृदन्त) gerund, स्वकीयमाशयम् – स्वकीयम् + आशयम् his own intention, स्पष्टम् कर्तुम् – in order to explain, स्पष्टीकर्तुम् means the same, मृदुभाषया – मृद्वी भाषा, तया – कर्मधारय समास in a soft/polite language, शृणोतु भवान् – please listen, त्वम् शृणु सावधानेन मनसा with attentive mind, सावधानेन – अवधानेन सह, तेन – सह बहुव्रीहि समास, सावधानेन is the adjective of the noun मनसा, अन्येषाम् परेषाम् – of others.

एतदेवास्माकम् – एतत् + एव + अस्माकम्, this alone is our (aim), जानात्येव – जानाति + एव you surely know, भवान् जानाति but त्वम् जानासि, यदस्माकम् – यत् + अस्माकम् that (in) our (country), समुत्सुकाः – very (सम्) eager, सेवाकार्याय – सेवायाः कार्यम्, तस्मै – षष्ठी तत्पुरुष – for the work of service/serving, प्रवृत्तः भविष्यति – (you) will be ready, भवान् प्रवृत्तः भविष्यति त्वम् प्रवृतः भविष्यसि, न अङ्गीकरिष्यन्ति – they won’t accept अङ्ग + कृ (8U) P. Second future (लृट् लकार), third person plural (त्त्वि form), अपरतः – on the other side.

GSEB Solutions Class 9 Sanskrit Chapter 8 काषायाणां कोऽपराधः

This is an indeclinable, अनेक – by (doing) this, ध्येयस्य हानिः – detriment/damage to the aim, मनोगतः – मनः गतः द्वितीया तत्पुरुष that is in (our) mind, the adjective of the noun ‘सङ्कल्पः ‘, सङ्कल्पः – mental resolve, परिधानेन सह सम्बन्धः – connection with the dress, कयापि दृष्ट्या – in any way, निश्चितम् – surely. This is an adverb (indeclinable), विचारयतु भवान् – please think (it over), त्वम् विचारय यद्योग्यम् – यत् + योग्यम् whatever is proper or right. एतादृशम् वचनम् – such speech, object of, श्रुत्वा, व्यपगतः – disappeared completely (वि) त्यागं कृत्वा – त्यक्त्वा giving up, योजयितुम् – to involve, युज् (7U) causati infinitive of purpose, प्रेरक हेत्वर्थक कृदन्त अव्यय, सन्नद्धः – ready, prepared.

Leave a Comment

Your email address will not be published.