GSEB Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 3 सुभाषितानि

Gujarat Board GSEB Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 3 सुभाषितानि Textbook Exercise Important Questions and Answers, Notes Pdf.

Gujarat Board Textbook Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 3 सुभाषितानि

GSEB Solutions Class 7 Sanskrit सुभाषितानि Textbook Questions and Answers

सुभाषितानि स्वाध्यायः

1. નીચેના શબ્દો શુદ્ધ ઉચ્ચાર સાથે મોટેથી બોલી :

जलमन्नम्, पाषाणखण्डेषु, रत्नसंज्ञा, शुष्कवृक्षाश्च, षडेते वर्तन्ते, सिध्यन्ति, दृष्टिपूतम्, पिबेज्जलम्, शास्त्रपूताम्
उत्तर :
(તમારા સંસ્કૃત શિક્ષકના માર્ગદર્શન હેઠળ આ શબ્દોનું સ્પષ્ટ અને શુદ્ધ ઉચ્ચારણ ત્રણ વાર કરો.).

2. પાદપૂર્તિ કરો :

1. पृथिव्यां ………………………… विधीयते॥
2. उद्यमः ………………………… सहायकृत्॥
3. दृष्टिपूतं ………………………… समाचरेत्॥

उत्तर :

1. पृथिव्यां त्रीणि रत्नानि जलमन्नं सुभाषितम्।
   मूढः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते।।
2. उद्यमः साहसं धैर्य बुद्धिः शक्तिः पराक्रमः।
   षडेते यत्र वर्तन्ते तत्र देवः सहायकृत् ।।
3. दृष्टिपूतं न्यसेत् पादं वस्त्रपूतं पिबेज्जलम्।
   शास्त्रपूतां वदेत् वाणी मनःपूतं समाचरेत्।।

3. સુભાષિતોના આધારે નીચેની ખાલી જગ્યા પૂરો :

1. नमन्ति ………………………… वृक्षाः।
2. सुप्तस्य सिंहस्य मुखे ………………………… न प्रविशन्ति।
3. दृष्टिपूर्त ………………………… पादम्।
4. शास्त्रपूतां ………………………… वाणीम्।
5. उद्यमेन हि ………………………… कार्याणि।

उत्तर :

1. नमन्ति फलिनो वृक्षाः।
2. सुप्तस्य सिंहस्य मुखे मृगाः न प्रवि
3. दृष्टिपूतं न्यसेत् पादम्।
4. शास्त्रपूतां वदेत् वाणीम्।
5. उद्यमेन हि सिध्यन्ति कार्याणि।

4. કૌસમાં આપેલ શબ્દો વડે ઉદાહરણમાં બતાવ્યા પ્રમાણે વાક્યો બનાવો અને બોલી : (वसुधैव, राज्यमेव, ग्राम एव, राष्ट्रमेव)

ઉદાહરણ : वसुधैव – कुटुम्बकम्।

1. ____________ कुटुम्बकम्।
2. ____________ कुटुम्बकम्।
3. ____________ कुटुम्बकम्।

उत्तर :

1. राज्यमेव कुटुम्बकम्।
2. ग्राम एव कुटुम्बकम्।
3. राष्ट्रमेव कुटुम्बकम्।

5. કૌસમાં આપેલા શબ્દોનો ઉપયોગ કરી ઉદાહરણમાં બતાવ્યા પ્રમાણે વાક્ય બનાવીને બોલો અને લખો :

(धर्मः, सफलता, विजयः परिश्रमः, रमन्ते देवताः, नार्यस्तु पूज्यन्ते, क्रोधः, विनाशः, स्वच्छता, प्रभुता, सङ्घः, शान्ति।)
ઉદાહરણ : यत्र परिश्रमः तत्र सफलता।

1. यत्र ____________ तत्र ____________।
2. यत्र ____________ तत्र ____________।
3. यत्र ____________ तत्र ____________।
4. यत्र ____________ तत्र ____________।
5. यत्र ____________ तत्र ____________।

उत्तर :

1. यत्र धर्मः तत्र विजयः।
2. यत्र नार्यस्तु पूज्यन्ते तत्र देवताः रमन्ते।
3. यत्र क्रोधः तत्र विनाशः।
4. यत्र स्वच्छता तत्र प्रभुता।
5. यत्र सङ्घः तत्र शान्तिः।

6. ઉદાહરણમાં બતાવ્યા પ્રમાણે રૂપો બનાવો.

ઉદાહરણ : सिंहः सिंहस्य

उत्तर :

• वानरः – वानरस्य
• शुक: – शुकस्य
• पर्वतः – पर्वतस्य
• पुत्रः – पुत्रस्य
• शङ्करः – शङ्करस्य
• तारकः – तारकस्य
• मूषकः – मूषकस्य
• कपोतः-कपोतस्य
• गजः – गजस्य
• मयूरः – मयूरस्य

7. નીચે આપેલ વિકલ્પોમાંથી યોગ્ય વિધાન પસંદ કરી પ્રશ્નોના જવાબ લખો :

પ્રશ્ન 1.
के कदाचन न नमन्ति ?
(अ) गुणिनो जनाः कदाचन न नमन्ति
(ब) फलिनो वृक्षाः कदाचन न नमन्ति।
(क) मूर्खाः कदाचन न नमन्ति।
उत्तर :
मूर्खाः कदाचन न नमन्ति।

પ્રશ્ન 2.
केन कार्याणि सिध्यन्ति ?
(अ) उद्यमेन कार्याणि सिध्यन्ति।
(ब) भाग्येन कार्याणि सिध्यन्ति।
(क) मनोरथैः कार्याणि सिध्यन्ति।
उत्तर :
उद्यमेन कार्याणि सिध्यन्ति।

પ્રશ્ન 3.
कीदृशं जलं पिबेत् ?
(अ) दृष्टिपूतं जलं पिबेत्।
(ब) वस्त्रपूतं जलं पिबेत्।
(क) मनःपूतं जलं पिबेत्।
उत्तर :
वस्त्रपूतं जलं पिबेत्।

8. ઉદાહરણમાં બતાવ્યા પ્રમાણે ક્રિયાપદ પરિવર્તન કરો :

ઉદાહરણ : पा (पिब्) – पिबेत्

उत्तर :

• चर् – चरेत्
• लिख – लिखेत्
• पठ् – पठेत्
• दृश् (पश्य्) – पश्येत्
• वद् – वदेत्

9. ઉદાહરણમાં બતાવ્યા પ્રમાણે ક્રિયાપદમાં પરિવર્તન કરો :

(ર) ઉદાહરણ :

उत्तर :

• खाद् – खादन्ति
  
• लिख – लिखन्ति
  
• पत् – पतन्ति
  
• क्रीड् – क्रीडन्ति
  
• पठ् – पठन्ति
  
• गम् (गच्छ) – गच्छन्ति
  
• दृश् (पश्य्) – पश्यन्ति
  
• धाव – धावन्ति
  
• पा (पिब्) – पिबन्ति
  
• वद् – वदन्ति

(ર) ઉદાહરણ :

उत्तर :

• मयूरः- मयूराः
  
• देवः – देवाः
  
• मूर्खः – मूर्खाः
  
• मृगः – मृगाः
  
• दन्तः – दन्ताः
  
• पर्वतः – पर्वताः
  
• पुरुषः- पुरुषाः
  
• तारकः- तारकाः
  

Sanskrit Digest Std 7 GSEB सुभाषितानि Important Questions and Answers

सुभाषितानि વિશેષ પ્રસ્નોત્તર

1. નીચેના પ્રત્યેક પ્રશ્નનો ઉત્તર સંસ્કૃતમાં અને ગુજરાતીમાં એક વાક્યમાં मापो :

પ્રશ્ન 1.
पृथ्व्यां कानि त्रीणि रत्नानि सन्ति?
उत्तर :
पृथ्व्याम् एतानि त्रीणि रत्नानि सन्ति – जलम्, अन्नम्, सुभाषितम् च। ધરતી પર આ ત્રણ રત્નો શ્રેષ્ઠ વસ્તુઓ) છેઃ જળ, અન્ન અને સુભાષિત.

પ્રશ્ન 2.
लघुचेतसां गणना का अस्ति?
उत्तर :
‘अयं निजः अयं पर: वा’ इति लघुचेतसां गणना अस्ति। આ પોતાનો છે, આ પારકો છે’ એવી ગણતરી સંકુચિત મનવાળાઓની હોય છે.

પ્રશ્ન 3.
उदारचरितानां महापुरुषाणां गणना का अस्ति?
उत्तर:
उदारचरितानां महापुरुषाणां गणना अस्ति वसुधैव कुटुम्बकम् इति। ઉદારચરિત (વિશાળ હૃદયના) મહાપુરુષોની ગણના છે “આખી ધરતી જ પરિવાર છે.”

પ્રશ્ન 4.
कीदृशाः वृक्षाः नमन्ति?
उत्तर:
फलिनः (फलयुक्ताः, फलपूर्णाः) वृक्षाः नमन्ति। ફળોવાળાં (ફળોથી ભરપૂર) વૃક્ષો લચી પડે છે.

પ્રશ્ન 5.
के जनाः विनम्राः भवन्ति?
उत्तर:
गुणिनः (गुणयुक्ताः, गुणवन्तः) जनाः विनम्राः भवन्ति। ગુણવાળા માણસો વિનમ્ર હોય છે.

પ્રશ્ન 6.
कीदृशाः वृक्षाः कदापि न नमन्ति?
उत्तर:
शुष्कवृक्षाः कदापि न नमन्ति। સૂકાં વૃક્ષો કદી પણ ઝૂકતાં નથી.

પ્રશ્ન 7.
देवस्य सहायतां कः लभते?
उत्तर:
यस्मिन् उद्यमः, साहसं, धैर्य, बुद्धिः, शक्तिः, पराक्रमः च वर्तन्ते, सः पुरुषः देवस्य सहायतां लभते। જેનામાં ઉદ્યમ, સાહસ, ધીરજ, બુદ્ધિ, શક્તિ અને પરાક્રમ હોય છે, તે પુરુષ ઈશ્વરની મદદ મેળવે છે.

પ્રશ્ન 8.
सिंहः स्वक्षुधाशान्तये कम् उद्यमं करोति?
उत्तर:
सिंहः स्वक्षुधाशान्तये वने भ्राम्यति मृगान् च मारयति। सिंह पोतानी સિંહ પોતાની ભૂખ સંતોષવા જંગલમાં ભટકે છે અને જનાવરોને મારે છે.

પ્રશ્ન 9.
मनुष्यः कीदृशं पादं न्यसेत् ?
उत्तर:
मनुष्यः दृष्टिपूतं (नेत्राभ्यां सम्यक् दृष्ट्वा एव) पादं न्यसेत्। માણસે દૃષ્ટિથી પવિત્ર કરેલું (બે આંખોથી બરાબર જોઈને જ) પગલું મૂકવું જોઈએ.

પ્રશ્ન 10.
मनुष्यः कीदृशीं वाणी वदेत्?
उत्तरम् –
मनुष्यः शास्त्रपूतां (शास्त्रैः अनुमतां) वाणी वदेत्। માણસે શાસ્ત્રોથી શુદ્ધ કરેલી (શાસ્ત્રો વડે માન્ય) વાણી બોલવી.

પ્રશ્ન 11.
मनुष्यः कीदृशं कर्म समाचरेत्?
उत्तर:
मनुष्यः मनःपूतं कर्म समाचरेत्। મનુષ્ય મનથી (પોતાના અંતઃકરણથી) પવિત્ર જણાયેલું કર્મ કરવું જોઈએ.

2. નીચેના દરેક પ્રશ્નના ઉત્તર માટે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સાચો વિકલ્પ शोधो:

પ્રશ્ન 1.
पृथ्व्यां कति रत्नानि (श्रेष्ठवस्तूनि) सन्ति?
A. चत्वारि
B. षट्
C. सप्त
D. त्रीणि
उत्तर :
D. त्रीणि

પ્રશ્ન 2.
‘अयं निजः अयं पर: वा’ इति गणनां कां करोति?
A. विनम्राम्
B. उदारचरितानाम्
C. लघुचेतसाम्
D. गुणिनाम्
उत्तर :
C. लघुचेतसाम्

પ્રશ્ન 3.
कीदृशाः वृक्षाः नमन्ति?
A. गुणिनः
B. नम्राः
C. पुष्पयुक्ताः
D. फलिनः
उत्तर :
D. फलिनः

પ્રશ્ન 4.
कीदृशाः जनाः नमन्ति?
A. वृद्धाः
B. गुणिनः
C. विनम्राः
D. धनिनः
उत्तर :
B. गुणिनः

પ્રશ્ન 5.
उद्यमेन कानि सिध्यन्ति?
A. कार्याणि
B. मनोरथाः
C. स्वप्नाः
D. फलानि
उत्तर :
A. कार्याणि

પ્રશ્ન 6.
सुप्तस्य सिंहस्य मुखे के न प्रविशन्ति?
A. मूषकाः
B. पशुपक्षिणः
C. मृगाः
D. खाद्यवस्तूनि
उत्तर :
C. मृगाः

પ્રશ્ન 7.
शुष्कवृक्षाः कीदृशम् अस्ति? (कीदृशम् -)
A. विनयी सम
B. मूर्खाः सम
C. सुज्ञाः स्म
D. गुणिनः सम
उत्तर :
B. मूर्खाः सम

પ્રશ્ન 8.
कीदृशीं वाणी वदेत् ?
A. शास्त्रशुद्धाम्
B. मनः शुद्धम्
C. वस्त्रशुद्धाम्
D. दृष्टिशुद्धाम्
उत्तर :
A. शास्त्रशुद्धाम्

પ્રશ્ન 9.
नेत्रशुद्धं (दृष्टिपूतं) किं न्यसेत् ?
A. वस्त्रम्
B. मनः
C. पादम्
D. वाणीम्
उत्तर :
C. पादम्

પ્રશ્ન 10.
यत्र क्रोधः तत्र ……………………………।
A. विजयः
B. प्रभुता
C. शान्तिः
D. विनाशः
उत्तर :
D. विनाशः

પ્રશ્ન 11.
………………………… कुटुम्बकम् वर्तते।
A. वसुधैव
B. गृहैव
C. एकैव
D. ग्राम एव
उत्तर :
A. वसुधैव

પ્રશ્ન 12.
दृष्टिपूतं ………………………………. पादम्।
A. वदेत्
B. न्यसेत्
C. पिबेत्
D. समाचरेत्
उत्तर :
B. न्यसेत्

પ્રશ્ન 13.
જો વૃક્ષ:’નું પ્રથમ બહુવચન “વૃક્ષા?’ તો રેવાનું …………………………… થાય.
A. देवौ
B. देवम्
C. देवाः
D. देवैः
उत्तर :
C. देवाः

(૨૪) પૃથ્વી પર કયાં ત્રણ રત્નો છે?
A. જળ, અનાજ, વસ્ત્ર
B જળ, અન્ન, સુભાષિત
C. જળ, વસ્ત્ર, દાન
D. મનુષ્ય, દેવતા, દેવીઓ
उत्तर :
B જળ, અન્ન, સુભાષિત

(૨૬) “સુબોધ વચનો માટે સંસ્કૃત શબ્દ આપો.
A. सुभाषितम्
B. वचनः
C. भाषितम्
D. सुबोधः
उत्तर :
A. सुभाषितम्

(૨૬) “પવિત્ર માટે સંસ્કૃત શબ્દ આપો.
A. जनाः
B. पूतम्
C. पादम्
D. मृगाः
उत्तर :
B. पूतम्

3. નીચે આપેલાં સાચાં વાક્યોની સામે ✓ ની અને ખોટાં વાક્યો ✗ ની સામે ઝિની નિશાની કરો:

( १ ) मनोरथैः कार्याणि सिध्यन्ति।
( २ ) सुप्तस्य सिंहस्य मुखे मृगाः प्रविशन्ति।
(३) फलिनः वृक्षाः नमन्ति।
( ४ ) पण्डितैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते।
(५) मनःपूतं समाचरेत्।
(૬) વિશાળ હૃદયવાળા મહાપુરુષો કાયમ સૌનું ભલું કરે છે.
(૭) જેની પાસે શક્તિ અને પરાક્રમ છે તેને જ ભગવાન મદદ કરે છે. આ
उत्तर :
( १ ) मनोरथैः कार्याणि सिध्यन्ति। [ ✗ ]
( २ ) सुप्तस्य सिंहस्य मुखे मृगाः प्रविशन्ति। [ ✗ ]
(३) फलिनः वृक्षाः नमन्ति। [ ✓ ]
( ४ ) पण्डितैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते। [ ✗ ]
(५) मनःपूतं समाचरेत्। [ ✓ ]
(૬) વિશાળ હૃદયવાળા મહાપુરુષો કાયમ સૌનું ભલું કરે છે. [ ✓ ]
(૭) જેની પાસે શક્તિ અને પરાક્રમ છે તેને જ ભગવાન મદદ કરે છે. [ ✓ ]

4. નીચે આપેલા સંસ્કૃત શબ્દોના ગુજરાતી અર્થ લખો:

1. पाषाणः –
2. परः –
3. उद्यमः –
4. निजः –
5. ढः –
6. पूतम् –
7. मृगः –
8. संज्ञा –

उत्तर :

1. पाषाणः – પથ્થર
2. परः -પરિશ્રમ, મહેનત
3. उद्यमः – પારકો
4. निजः – પોતાનો
5. मूढः – મૂર્ખ
6. पूतम् – પવિત્ર
7. गः – પશુ, પ્રાણી (હરણ)
8. संज्ञा – નામ

5. નીચે આપેલા ગુજરાતી શબ્દોના સંસ્કૃત અર્થ લખો :

1. સુબોધ વચનો –
   
2. સંકુચિત મનવાળાઓની –
   
3. મૂકવું જોઈએ –
   
4. ટુકડાઓમાં –
   
5. શાસ્ત્રોથી શુદ્ધ કરેલી –
   
6. નજર –

उत्तर :

1. સુબોધ વચનો – सुभाषितम्, सुभाषितानि
2. સંકુચિત મનવાળાઓની – लघुचेतसाम्
3. મૂકવું જોઈએ – न्यसेत्।
4. ટુકડાઓમાં – खण्डेषु
5. શાસ્ત્રોથી શુદ્ધ કરેલી – शास्त्रपूताम्, शास्त्रशुद्धाम्
6. નજર – दृष्टि

6. નીચે આપેલા સંસ્કૃત શબ્દોના સમાનાર્થી શબ્દો લખો:

1. पृथिवी – धरा, वसुधा, पृथ्वी
2. सिंहः – मृगाधिपः, करभीरः
3. बुद्धिः – मतिः, धी, प्रज्ञा
4. पराक्रमः – विक्रमः
5. मनः – चेतः

7. નીચે આપેલા ‘अ’ વિભાગ અને ‘ब’ વિભાગની પંક્તિઓને યોગ્ય રીતે જોડો:

‘अ’ विभाग – ‘ब’ विभाग
(१) अयं निजः परो वेति। – (१) प्रविशन्ति मुखे मृगाः।
(२) शुष्कवृक्षाश्च मूर्खाः। – (२) वसुधैव कुटुम्बकम्।
(३) न हि सुप्तस्य सिंहस्य। – (३) नमन्ति न कदाचन।
(४) षडेते यत्र वर्तन्ते। – (४) गणना लघुचेतसाम्।
(५) तत्र देवः सहायकृत्।
उत्तर :
(१) गणना लघुचेतसाम्।
(२) नमन्ति न कदाचन।
(३) प्रविशन्ति मुखे मृगाः।
(४) तत्र देवः सहायकृत्।

8. નીચેનાં વાક્યોનો સંસ્કૃતમાં અનુવાદ કરો:

પ્રશ્ન 1.
મૂર્ખ માણસો પથ્થરના ટુકડાઓને “રત્ન’ એવું નામ આપે છે.
उत्तर :
मूढः (मूर्खाः) पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते।

પ્રશ્ન 2.
સૂકાં વૃક્ષો કદી પણ (ક્યારેય) નમતાં નથી.
उत्तर:
शुष्कवृक्षाः (शुष्काः वृक्षाः) कदाचन (कदापि) न नमन्ति।

પ્રશ્ન 3.
દષ્ટિથી પવિત્ર કરેલ પગ મૂકવો જોઈએ.
उत्तर:
दृष्टिपूतं पादं न्यसेत्।/दृष्टिपूतं न्यसेत् पादम्।

પ્રશ્ન 4.
ઉદ્યમથી જ કાર્યો સફળ થાય છે.
उत्तर:
उद्यमेन हि कार्याणि सिध्यन्ति।

પ્રશ્ન 5.
વસ્ત્રથી ગાળેલું પાણી પીવું જોઈએ.
उत्तर:
वस्त्रपूतं जलं पिबेत्।। वस्त्रपूतं पिबेत् जलम्।।

9. નીચેના શબ્દોની સંધિ છૂટી પાડી સુંદર અક્ષરે તમારી નોંધપોથીમાં सपो :

(१) जलमन्नं = जलम् + अन्नम्
(२) वसुधैव = वसुधा + एव
(३) परो वेति = परः + वा + इति
(४) शुष्कवृक्षाश्च = शुष्कवृक्षाः + च
(५) मूर्खाश्च = मूर्खाः + च
(६) पिबेज्जलम् = पिबेत् + जलम्

10. नाये। दोनो मातृभाषामा अनुवाद :

(१) पृथिव्यां त्रीणि रत्नानि जलमन्नं सुभाषितम्।
मूढः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते।।

(२) उद्यमेन हि सिध्यन्ति कार्याणि न मनोरथैः।
न हि सुप्तस्य सिंहस्य प्रविशन्ति मुखे मृगाः।।

(નોંધ: નવનીત 23, 24 પરથી ગુજરાતી અનુવાદ જોઈને તમારી નોંધપોથીમાં લખો.)

सुभाषितानि Summary in Gujarati

સુભાષિત એટલે સારું વચન. સુભાષિત દ્વારા લોકોને જ્ઞાન, બોધ, ઉપદેશ, પ્રશંસા, નૈતિકતા વગેરે આપી શકાય છે. આ પાઠમાં છ સુભાષિતો છે જેમાં જુદા જુદા વિષયોની ચર્ચા છે :

• પૃથ્વી પર જળ, અન્ન અને સુભાષિત એ ત્રણ રત્નો (શ્રેષ્ઠ વસ્તુઓ) છે.
• વિશાળ હૃદયના મહાપુરુષો માટે આખી ધરતી જ એક પરિવારરૂપ હોય છે.
• ફળોવાળાં વૃક્ષ નીચે ઢળી પડે છે તેમ ગુણવાન મનુષ્યો સર્વત્ર નમ્ર હોય છે.
• જે વ્યક્તિમાં ઉદ્યમ, સાહસ, ધેર્ય, બુદ્ધિ, શક્તિ અને પરાક્રમ હોય તેને ઈશ્વરની મદદ મળી જાય છે.
• ઉદ્યમ કરવાથી જ કાર્યો પૂર્ણ થાય છે; મનોરથ સેવવાથી નહિ.
• માણસે જોઈ જોઈને પગ મૂકવો; વસ્ત્રથી ગાળીને પાણી પીવું; શાસ્ત્રથી શુદ્ધ એવી વાણી ઉચ્ચારવી અને મન જેને પવિત્ર ગમે તે કાર્ય કરવું.

1. અન્વય : पृथिव्याम् जलम्, अन्नम्, सुभाषितम् (च) त्रीणि रत्नानि (सन्ति)। मूढैः पाषाणखण्डेषु रत्नसंज्ञा विधीयते।
શબ્દર્ધ :

અનુવાદ : પૃથ્વી પર જળ, અન્ન અને સુભાષિત (એમ) ત્રણ રત્નો છે. મૂર્ખ માણસો પથ્થરના ટુકડાઓને “રત્ન’ એવું નામ આપે છે !

2. અન્વય : अयम् निजः परः वा इति गणना लघुचेतसाम् (वर्तते)। उदारचरितानाम् (पुरुषाणाम्) तु वसुधा एव कुटुम्बकम् (वर्तते)।
શબ્દર્ધ :

અનુવાદ : “આ પોતાનો છે અને આ પારકો છે’ એવી ગણતરી સંકુચિત મનવાળાઓની હોય છે. વિશાળ હૃદયવાળાઓને માટે તો આખી) ધરતી જ એક પરિવારરૂપ છે.

(૩) અન્વય : फलिनः वृक्षाः नमन्ति, गुणिनः जनाः नमन्ति। शुष्कवृक्षाः च मूर्खाः च कदाचन न नमन्ति।
શબ્દર્ધ :

અનુવાદ : ફળોવાળાં વૃક્ષો નમે છે; ગુણવાન માણસો નમે છે. (પણ) સૂકાં વૃક્ષો અને મૂર્ખ માણસો ક્યારેય નમતાં નથી.

4. અન્વય : उद्यमः, साहसम्, धैर्यम्, बुद्धिः, शक्तिः , पराक्रमः- एते षट् यत्र वर्तन्ते तत्र देवः सहायकृत् (भवति)।
શબ્દર્ધ :

અનુવાદ : ઉદ્યમ, સાહસ (હિંમત), ધીરજ, બુદ્ધિ, શક્તિ અને પરાક્રમ – આ છ (ગુણો) જ્યાં હોય છે, ત્યાં દેવ સહાય કરે છે.

5. અન્વય : उद्यमेन हि कार्याणि सिध्यन्ति, मनोरथैः न (सिध्यन्ति)। सुप्तस्य सिंहस्य मुखे मृगाः न हि प्रविशन्ति।
શબ્દર્ધ :

અનુવાદ : ઉદ્યમ વડે જ કાર્યો સફળ થાય છે, મનનાં તરંગો વડે નહિ. સૂતેલા સિંહના મુખમાં પ્રાણીઓ (આપમેળે), (જાતે) પ્રવેશતાં નથી જ.

6. અન્વય : दृष्टिपूतम् पादम् न्यसेत्, वस्त्रपूतम् जलम् पिबेत्, शास्त्रपूताम् वाणीम् वदेत्, मन:पूतम् समाचरेत्।
શબ્દર્ધ :

અનુવાદ : નજરથી શુદ્ધ કરેલું પગલું મૂકવું જોઈએ; વસ્ત્રથી ગાળેલું પાણી પીવું જોઈએ; શાસ્ત્રથી શુદ્ધ કરેલી વાણી (વચન) બોલવી જોઈએ; (અને) મનથી પવિત્ર કરેલું આચરણ કરવું જોઈએ.