Gujarat Board GSEB Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 7 विश्वासो नैव कर्तव्यः Textbook Exercise Important Questions and Answers, Notes Pdf.
Gujarat Board Textbook Solutions Class 7 Sanskrit Chapter 7 विश्वासो नैव कर्तव्यः
GSEB Solutions Class 7 Sanskrit विश्वासो नैव कर्तव्यः Textbook Questions and Answers
1. Pronounce the following words orally:
નીચેના શબ્દોનું મોટેથી ઉચ્ચારણ કરોઃ
स्वस्य, शीघ्रम्, तिष्ठतु, विस्मरति, खादितुम्, करुणतया, नेष्यामि, वञ्चकः, पिप्पलवृक्षः, अन्विष्यति, शृगालेन, क्रुध्यति
उत्तर:
(Speak these words three time make a friends (with him or her) (and) never go anywhere. (with the stranger.)” in clear and correct pronunciation under the guidance of your Sanskrit teacher.)
(તમારા સંસ્કૃત શિક્ષકના માર્ગદર્શન હેઠળ આ શબ્દોનું સ્પષ્ટ અને શુદ્ધ ઉચ્ચારણ ત્રણ વાર કરો.)
2. Answer the following questions orally in Sanskrit and then write them :
નીચેના પ્રશ્નોના ઉત્તર સંસ્કૃતમાં આપો અને લખોઃ
प्रश्न 1.
अजा कुत्र गच्छति?
उत्तर:
अजा वनं गच्छति ।
प्रश्न 2.
कः रोदिति?
उत्तर:
अजाशिशुः रोदिति।
प्रश्न 3.
शृगालः अजाशिशुं दृष्ट्वा किम् इच्छति
उत्तर:
शृगालः अजाशिशुं दृष्ट्वा सुकोमलं मांसं खादितुम् इच्छति।
प्रश्न 4.
कः वश्चकः अस्ति?
उत्तर:
शृगालः वञ्चकः अस्ति।
प्रश्न 5.
शिशुमुखात् घटनां श्रुत्वा अजा किं करोति?
उत्तर:
शिशुमुखात् घटनां श्रुत्वा अजा क्रुध्यति शृगालं प्रहरति च।
प्रश्न 6.
अजा शिशुं किं वदति?
उत्तर:
अजा शिशुं वदति, “पुत्र, अपरिचितस्य उपरि कदापि विश्वासः नैव कर्तव्यः ।”
प्रश्न 7.
कथायाः शीर्षकं किम्?
उत्तर:
कथायाः शीर्षकम् अस्ति – ‘विश्वासः नैव कर्तव्यः।
3. Write the following words in Sanskrit :
નીચેના શબ્દોને સંસ્કૃત ભાષામાં લખો.
(1) Cunning – લુચ્યું – ____________________
(2) Pippa Tree – અજાણ્યો – ____________________
(3) Goat – પીપળાનું ઝાડ – ____________________
(4) Quick – દોડે છે. – ____________________
(5) Stranger – બકરી – ____________________
(6) Running – મારવું – ____________________
(7) Beat – તરત – ____________________
(8) Escape – ભાગી જાય છે. – ____________________
उत्तर:
(1) Cunning – वश्चकः
(2) Pippal Tree – पिप्पलवृक्षः
(3) Goat – अजा
(4) Quick – शीघ्रम्, त्वरितम्
(5) Stranger – अपरिचितः
(6) Running – धावति
(7) Beat – प्र + ह – प्रहर् (प्रहरति)
(8) Escape – परा + अय् – पलाय् – पलायते।
4. Arrange the following sentences in the order of the events :
નીચેનાં વાક્યોને ઘટનાક્રમમાં ગોઠવો.
(१) “पुत्र, अपरिचितस्य उपरि कदापि विश्वासः नैव कर्तव्यः।”
(२) अजाशिशुः शृगालेन सह गच्छति ।
(३) पुत्र, अहं बहिः गच्छामि।
(४) शृगालः शिशुं पश्यति ।
(५) “चिन्ता मास्तु, अहं मातुः समीपं नेष्यामि।”
(६) शिशुमुखात् घटनां श्रुत्वा अजा क्रुध्यति ।
उत्तर:
(१) पुत्र, अहं बहिः गच्छामि।
(२) शृगालः शिशुं पश्यति ।
(३) “चिन्ता मास्तु, अहं मातुः समीपं नेष्यामि।”
(४) अजाशिशुः शृगालेन सह गच्छति।
(५) शिशुमुखात् घटनां श्रुत्वा अजा क्रुध्यति।
(६) “पुत्र, अपरिचितस्य उपरि कदापि विश्वासः नैव कर्तव्यः।”
5. In the lesson you studied the forms like करणीय, गगनीय meaning ‘should be done thus should have been done thus. Form the words as shown in the illustration :
પ્રસ્તુત પાઠમાં करणीय:, गगनीय: જેવાં રૂપોનો અભ્યાસ કર્યો. ‘આમ કરવું જોઈએ” અથવા “આમ થવું જોઈએ? એ અર્થમાં આવાં રૂપો વપરાય છે. ઉદાહરણમાં દર્શાવ્યા મુજબ અન્ય શબ્દોની રચના કરો:
- दर्शन – दर्शनीय – (दर्शन करने योग्य)
- गमन – _______________________ (जाने योग्य) (દર્શન કરવા યોગ્ય)
- पठन – _______________________ (पढ़ने योग्य) (જવા યોગ્ય)
- वन्दन – ______________________ (वंदना करने योग्य) (પઠન કરવા યોગ્ય)
- पूजन – _______________________ (पूजा करने योग्य) (વંદન કરવા યોગ્ય)
- लेखन – _______________________ (लिखने योग्य) (પૂજન કરવા યોગ્ય)
उत्तर:
- दर्श (दर्शन) – दर्शनीय, दर्शयितव्य (proper to bow/worship)
- गम् – गमनीय, गन्तव्य (proper to go) (દર્શન કરવા યોગ્ય)
- पठ् – पठनीय, पठितव्य (proper to read) (જવા યોગ્ય)
- वन्द् – वन्दनीय, वन्दितव्य (proper to bow) (પઠન કરવા યોગ્ય)
- पूज् – पूजनीय, पूजयितव्य (proper to worship) (વંદન કરવા યોગ્ય)
- लिख् – लेखनीय, लेखयितव्य (proper to write) (પૂજન કરવા યોગ્ય).
6. Frame the sentences using the words from the brackets. Follow the illustration :
ઉદાહરણ મુજબ કૌંસમાંના શબ્દોનો ઉપયોગ કરી વાક્યરચના કરો:
Example:
- बालः ………………………… इच्छति। (रोटिका, खाद)
Answer:
बालः रोटिकां खादितुम् इच्छति।
प्रश्न 1.
छात्रा …………………. इच्छति। (पाठ, पठ्)
Answer:
छात्रा पाठं पठितुम् इच्छति ।
प्रश्न 2.
शिक्षकः …………… …………… इच्छति। (कथा, कथय्)
Answer:
शिक्षकः कथां कथयितुम् इच्छति ।
प्रश्न 3.
सरला ……………. इच्छति। (क्रीडा, क्रीड्)
Answer:
सरला क्रीडां क्रीडितुम् इच्छति ।
प्रश्न 4.
प्रणवः …………. इच्छति। (चित्र, रचय)
Answer:
प्रणवः चित्रं रचयितुम् इच्छति ।
7. Fill in the blanks using the words given in the brackets :
કૌંસમાં આપેલાં પદોને આધારે ખાલી જગ્યા પૂરો: (एकः, एका, एकम्)
(१) ………………………………………….. अश्वः धावति।
(२) ………………………………………….. बालकः क्रीडति।
(३) ………………………………………….. बाला पठति।
(४) ………………………………………….. मन्दिरम् अस्ति।
(५) ………………………………………….. शाला अस्ति।
(६) ………………………………………….. चित्रं पश्यामि।
Answer:
(१) एकः अश्वः धावति।
(२) एकः बालकः क्रीडति।
(३) एका बाला पठति।
(४) एकम् मन्दिरम् अस्ति।
(५) एका शाला अस्ति।
(६) एकम् चित्रं पश्यामि।
Activity:
- Write the words which your teacher dictate you from this lesson.
તમારા શિક્ષક આ પાઠના જે શબ્દો બોલે તેનું શ્રુતલેખન કરો. - Read the lesson ideally in a group.
જૂથમાં બેસી આ પાઠનું આદર્શ પઠન કરો. - Wear masks and present the lesson with action / enact the lesson.
આ પાઠની રજૂઆત મહોરાં પહેરી અભિનય સાથે કરો. - Tell the story of this lesson to your friends.
પાઠની વાર્તા તમારા મિત્રોને સંભળાવો.
Sanskrit Digest Std 7 GSEB विश्वासो नैव कर्तव्यः Important Questions and Answers
1. Answer each of the following questions in one sentence in Sanskrit :
प्रश्न 1.
अजाशिशुः किमर्थं रोदिति?
उत्तर:
अजाशिशुः वने मार्ग विस्मरति, अतः रोदिति।
प्रश्न 2.
कः अजाशिशुं पश्यति?
उत्तर:
शृगालः अजाशिशुं पश्यति।
प्रश्न 3.
शृगालः अजाशिशुं किं वदति ?
उत्तर:
शृगालः अजाशिशुं वदति, “भवान् कः? किमर्थं रोदिति?”
प्रश्न 4.
अजाशिशुः शृगालं किं वदति?
उत्तर:
अजाशिशुः शृगालं वदति, “अहं भवन्तं न जानामि।”
प्रश्न 5.
अजा स्वस्य पुत्रं किं वदति?
उत्तर:
अजा स्वस्य पुत्रं वदति, “पुत्र, अहं बहिः गच्छामि। अहं शीघ्रम् आगच्छामि। अत्र एव तिष्ठतु।”
प्रश्न 6.
“चिन्ता मास्तु, अहं मातुः समीपं नेष्यामि।” इदं वाक्यं कः कं वदति?
उत्तर:
“चिन्ता मास्तु, अहं मातुः समीपं नेष्यामि।” इदं वाक्यं शृगालः अजाशिशुं वदति।
प्रश्न 7.
शृगालः कीदृशः अस्ति?
उत्तर:
शृगालः वञ्चकः अस्ति।
प्रश्न 8.
शृगालेन अजाशिशुः कः वृक्षः दृश्यते?
उत्तर:
शृगालेन अजाशिशुः एकः पिप्पलवृक्षः दृश्यते।
प्रश्न 9.
अजाशिशुः केन सह गच्छति?
उत्तर:
अजाशिशुः शृगालेन सह गच्छति।
प्रश्न 10.
वञ्चकः शृगालः अजाशिशुं किं वदति?
उत्तर:
वञ्चकः शृगालः अजाशिशुं वदति, “तत्र एकः पिप्पलवृक्षः। भवतः माता तत्र भवन्तम् अन्विष्यति।”
प्रश्न 11.
स्वपुत्रेण सह वञ्चकं शृगालं दृष्ट्वा अजा किं वदति?
उत्तर:
स्वपुत्रेण सह वञ्चकं शृगालं दृष्ट्वा अजा वदति, “पुत्र, भवान् एतेन सह कुत्र गच्छति? अस्य विश्वासः न करणीयः।”
प्रश्न 12.
स्वमातरं दृष्ट्वा शिशुः किं करोति?
उत्तर:
स्वमातरं दृष्ट्वा शिशुः तस्याः समीपं धावति।
2. Answer each of the following questions in one sentence in English :
Question 1.
Who lived in a forest ?
એક વનમાં કોણ રહેતું હતું?
Answer:
A goat lived in a forest.
એક વનમાં એક બકરી રહેતી હતી.
Question 2.
Whom does a young one follow ?
બકરીનું બચ્ચું કોની પાછળ જાય છે?
Answer:
A young one follows its mother.
બકરીનું બચ્ચે પોતાની માતા બકરીની પાછળ જાય છે.
Question 3.
Who sees the young one in the way?
માર્ગમાં બકરીના બચ્ચાને કોણ જુએ છે?
Answer:
The fox sees the young one in the way.
માર્ગમાં બકરીના બચ્ચાને શિયાળ જુએ છે.
Question 4.
Knowing the problem, what does the fox say to young one with great compassion ?
સમસ્યા જાણીને ખૂબ દુઃખ સાથે શિયાળ બકરીના બચ્ચાને શું કહે છે?
Answer:
Knowing the problem, the fox says to young one with great compassion, “Don’t worry. I will take (you) to your mother. Come with me. She is known to me.”
સમસ્યા જાણીને ખૂબ દુઃખ સાથે શિયાળ બકરીના બચ્ચાને કહે છે, વિચાર ન કરો, હું તમને (તમારી) માતાની પાસે લઈ જઈશ. મારી સાથે ચાલો. તે મારી ઓળખીતી છે.”
Question 5.
What does the young one say to fox ?
બકરીનું બચ્ચું શિયાળને શું કહે છે?
Answer:
The young one says to fox, “I don’t know you. My mother says – Don’t go anywhere with a stranger.”
બકરીનું બચ્ચું શિયાળને કહે છે કે, “હું તમને ઓળખતું નથી. મારી માએ કહ્યું છે કે અજાણ્યાની સાથે ક્યાંય પણ ન જવું જોઈએ.”
Question 6.
When does a goat come?
બકરી ક્યારે આવે છે?
Answer:
A goat comes when her young one goes with the fox.
જ્યારે બકરીનું બચ્ચું શિયાળ સાથે જાય છે. ત્યારે જ બકરી આવે છે.
Question 7.
Why does a goat become angry?
બકરી શા માટે ગુસ્સે થાય છે?
Answer:
On hearing the incident from the young one’s mouth, the goat becomes angry.
પોતાના બચ્ચાના મુખેથી સઘળો બનાવ સાંભળીને બકરી ગુસ્સે થાય છે.
Question 8.
What do we learn from the lesson ‘विशास: नैव कर्तव्य:।’?
‘विशास: नैव कर्तव्य:।’ પાઠમાંથી શો બોધ મળે છે?
Answer:
We learn from the lesson ‘विशास: नैव कर्तव्य:।’ that never trust a stranger, never make a friendship (with him or her) (and) never go anywhere (with the stranger).
विशास: नैव कर्तव्य:।’ પાઠમાંથી બોધ મળે છે કે, “અજાણ્યા (લોકો) ઉપર ક્યારેય વિશ્વાસ ન કરવો જોઈએ. તેમની સાથે દોસ્તી પણ ન કરવી અને ક્યાંય જવું પણ ન જોઈએ.
3. Choose the correct option for the answer of each of the given questions :
Question 1.
वने …………………………… अजा अस्ति।
A. एक:
B. एका
C. एकम्
D. ऐकेन
उत्तर:
B. एका
Question 2.
समस्यां …………………………… शृगालः अति करुणतया वदति।
A. ज्ञात्वा
B. खादित्वा
C. गत्वा
D. नीत्वा
उत्तर:
A. ज्ञात्वा
Question 3.
वने का अस्ति?
A. शृगालः
B. अजाशिशुः
C. अजा
D. शशक:
उत्तर:
C. अजा
Question 4.
स्वस्य मातुः अनुसरणं कः करोति?
A. अजा
B. अजाशिशुः
C. शृगालः
D. शृगालशिशुः
उत्तर:
B. अजाशिशुः
Question 5.
कः मार्ग विस्मरति?
A. अजा
B. शृगालः
C. सिंह:
D. अजापुत्रः
उत्तर:
D. अजापुत्रः
Question 6.
कः सुकोमलं मांसं खादितुम् इच्छति?
A. अजापुत्रः
B. शिशुः
C. सिंहः
D. शृगालः
उत्तर:
D. शृगालः
Question 7.
‘अहं भवन्तं न जानामि।’ इदं वाक्यं कः वदति?
A. अजा
B. शृगालः
C. अजाशिशुः
D. वञ्चकः
उत्तर:
C. अजाशिशुः
Question 8.
‘अहं मातुः समीपं नेष्यामि।’ इदं वाक्यं कः वदति?
A. अजा
B. अजापुत्रः
C. शृगालः
D. सिंहः
उत्तर:
C. शृगालः
Question 9.
Whom does the goat give advice at the time of
going out?
A. Young one
B. Lion
C. Monkey
D. Fox
उत्तर:
A. Young one
Question 10.
Find out the Sanskrit sentence of “Don’t worry”.
A. नमो नमः।
B. कृपया।
C. चिन्ता मास्तु।
D. क्षम्यताम्।
उत्तर:
C. चिन्ता मास्तु।
Question 11.
According to the fox, where is the goat search ing its young one ?
A. In home
B. In city
C. Under the banyan tree
D. Under the peepal tree
उत्तर:
D. Under the peepal tree
Question 12.
शिशुः ………………………… समीपं धावति।।
A. पितुः
B. भ्रातुः
C. मातु:
D. कर्तुः
उत्तर:
C. मातु:
Question 13.
Write a Sanskrit word of ‘Cunning/ Cheater’.
A. भवत्
B. वञ्चक:
C. अजः
D. पिप्पलवृक्षः
उत्तर:
B. वञ्चक:
4. write English meaning of following words :
- स्वस्य – own.
- शीघ्रम् – soon, quickly.
- तिष्ठतु – stay.
- विस्मरति – forgets.
- करुणतया – with compassion.
- नेष्यामि – (I) will take.
- वञ्चकः – cunning, cheater.
- पिप्पलवृक्षः – peepal tree.
- अन्विष्यति – is searching.
- शृगालः – fox.
5. Fill in the blanks by selecting proper words from the brackets :
(१) वने एका ……………………………………. अस्ति। (पूजा, अजा)
(२) ……………………………………. ज्ञात्वा अति करुणतया सः (शृगालः) वदति। (समस्यां / समस्याम्, घटनाम्)
(३) ……………………………………. सह कुत्रापि न गमनीयम्। (परिचितेन, अपरिचितेन)
(४) स्वपुत्रेण सह ……………………………………. शृगालं दृष्ट्वा अजा वदति। (वञ्चकं / वञ्चकम्, चतुरम्)
(५) अजाशिशुः मार्ग विस्मृत्वा …………………………………….। (गच्छति, रोदिति)
(६) अजा स्वपुत्रेण सह शृगालं ……………………………………. वदति। (मिलित्वा, दृष्ट्वा)
(७) “पुत्र, ……………………………………. सह कुत्र गच्छति? (अनया, एतेन)
(८) अपरिचितेन सह ……………………………………. न कर्तव्या। (मैत्री, गोष्ठी)
उत्तर:
(१) अजा
(२) समस्यां / समस्याम्
(३) अपरिचितेन
(४) वञ्चकं / वञ्चकम्
(५) रोदिति
(६) दृष्ट्वा
(७) एतेन
(८) मैत्री
6. Put a ✓ against the true statement and a ✗ against the false statement :
- अजा स्वस्य पुत्रीं वदति। [ ✗ ]
- शिशुः अजायाः अनुसरणं करोति। [ ✓ ]
- शृगालः अजायाः सुकोमलं मांसं खादितुम् इच्छति। [ ✗ ]
- शृगालः वदति, “भवान् कः? किमर्थं रोदिति ? [ ✓ ]
- शृगालः समस्यां ज्ञात्वा अति करुणतया वदति। [ ✓ ]
- अजा शृगालस्य परिचिता अस्ति। [ ✗ ]
- “Dear, where are you going with this one?” [ ✓ ]
- “Dear, never trust a stranger.” [ ✓ ]
- The fox attacks on the goat. [ ✗ ]
7. Join the sentences of Section ‘A’ with the characters of Section ‘B’ given below :
| Section ‘A’ | Section ‘B’ |
| (१) “पुत्र, अहं बहिः गच्छामि।” | (१) शृगालः |
| (२) “चिन्ता मास्तु, अहं मातुः समीपं नेष्यामि।” | (२) अजा |
| (३) “अहं भवन्तं न जानामि।” | (३) सिंहः |
| (४) “तत्र भवतः माता अन्विष्यति।” | (४) अजाशिशुः |
| (५) “अस्य विश्वासः न कर्तव्यः।” | (५) वनम् |
उत्तर:
| Section ‘A’ | Section ‘B’ |
| (१) “पुत्र, अहं बहिः गच्छामि।” | अजा |
| (२) “चिन्ता मास्तु, अहं मातुः समीपं नेष्यामि।” | शृगाल: |
| (३) “अहं भवन्तं न जानामि।” | अजाशिशुः |
| (४) “तत्र भवतः माता अन्विष्यति।” | शृगालः |
| (५) “अस्य विश्वासः न कर्तव्यः।” | अजा |
8. Write the following sentences neatly in your notebook :
- एकं वनम् अस्ति।
- अतः सः रोदिति।
- शृगालः शिशुं पश्यति।
- अहं भवन्तं न जानामि।
- पश्यतु तत्र एकः पिप्पलवृक्षः अस्ति।
- अजा शृगालं प्रहरति।
- अजा शिशुं वदति।
9. Translate the following sentences in Sanskrit :
(१) I go out.
(२) The young one forgets the way.
(3) The fox sees the young one.
(४) The fox says.
(4) Don’t worry.
(६) The young one of goat says.
(७) The young one of goat goes with the fox.
(८) The fox runs away.
(९) Never trust.
उत्तर:
(१) अहं बहिः गच्छामि।
(२) शिशुः मार्ग विस्मरति।
(३) शृगालः शिशुं पश्यति।
(४) शृगालः वदति।
(५) चिन्ता मास्तु।
(६) अजाशिशुः / अजापुत्रः वदति।
(७) अजाशिशुः शृगालेन सह गच्छति।
(८) शृगालः पलायते।
(९) विश्वासो / विश्वासः नैव कर्तव्यः।
10. Arrange the following sentences in proper order:
(१) मम माता वदति यत् अपरिचितेन सह कुत्रापि न गमनीयम् इति।
(२) अजा शिशुं वदति।
(३) सः सुकोमलं मांसं खादितुम् इच्छति।
(४) शृगालः वदति, “भवान् कः? किमर्थं रोदिति?”
(५) अस्य विश्वासः न कर्तव्यः।।
(६) शिशुः अपि अनुसरणं करोति।
उत्तर:
(१) शिशुः अपि अनुसरणं करोति।
(२) सः सुकोमलं मांसं खादितुम् इच्छति।
(३) शृगालः वदति, “भवान् कः? किमर्थं रोदिति?”
(४) मम माता वदति यत् अपरिचितेन सह कुत्रापि न गमनीयम् इति।
(५) अस्य विश्वासः न कर्तव्यः।
(६) अजा शिशुं वदति।
स्मृतिस्थं कुरुत – Remember
स्मृतिस्थं कुरुत – યાદ રાખો
Some forms of present tense and imperative mood: Forms of present tense –
કેટલાંક ક્રિયાપદોનાં વર્તમાનકાળનાં અને આજ્ઞાર્થનાં રૂપોઃ
વર્તમાનકાળનાં રૂપો –
- वद् – वदति (he/she speaks),
- वदन्ति (they speak);
- स्था – तिष्ठ् – तिष्ठति (he / she stands),
- तिष्ठन्ति (they stand),
- चल्, – चलति – (he walks),
- चलन्ति (they walk);
- आ + गच्छ – आगच्छति (he/she comes),
- आगच्छन्ति (they come);
- रुद् – रोदिति (he/she cries),
- रुदन्ति (they cry);
- कृ – करोति (he/she does),
- कुर्वन्ति (they do)
Forms of imperative mood –
આજ્ઞાર્થનાં રૂપો –
- वद् – वद [speak (you)],
- वदतु [let him / her speak];
- गम् – गच्छ – गच्छ [go (you)],
- गच्छतु [let him / her go];
- आगच्छ – आगच्छ [come (you)],
- आगच्छतु [let him / her come];
- तिष्ठ् – तिष्ठ [(you) stand],
- तिष्ठतु [let him/her stand];
- चल् – चल [(you) walk],
- चलतु [let him / her walk];
- पठ् – पठ [(you) read],
- पठतु [(let him / her read];
- लिख – लिख [(you) write],
- लिखतु [let him/her write];
- रुद् – रुदिहि [(you) cry],
- रोदितु [let him/her cry];
- कृ – कुरु [(you) do],
- करोतु [(let him/her do]
Some peculiar persons :
કેટલીક વિશિષ્ટ વ્યક્તિઓ –
- अधिकारी – officer
- क्रेता – buyer
- विक्रेता – dealer, trader
- विक्रयिकः – seller
- उट्टङ्कः – typist
- अभियन्ता – engineer
- प्राध्यापकः – professor
- प्राध्यापिका – female professor
- लिपिकारः – writer
- अधिवक्ता – lawyer
- अधिवक्त्री – female lawyer
- व्याख्याता – lecturer
- व्याख्यात्री – female lecturer
Additional Study
વિશેષ અભ્યાસ
1. भवान् – You (Mr) (masculine) भवती – You (Mrs) (feminine)
જવા – આપ (મહાશય) (પુંલ્લિંગ) આવતી – આપ (શ્રીમતી મહાશયા) (સ્ત્રીલિંગ)
भवान् – (masculine.) and भवती – (feminine). Both the pronouns are used with the verb of third person singular; e.g., भवान् / भवती पठति, लिखति, खादति, पिबति, etc. When instead of भवान् or भवती when the pronoun त्वम् is used with the second person singular verbis used; as त्वम् पठसि, लिखसि, खादसि, पिबसि, etc.
2. संबंधक भूतकृदंतः (Gerunds) हेत्वर्थ कृदंतः (Infinitives) of some verbs :
કેટલાંક ક્રિયાપદોનાં સંબંધક ભૂતકૃદંતો અને હેત્વર્થ કૃદંતોઃ
Relative Past
| participles (Gerunds) | Infinitives of purpose |
| दृश्-दृष्ट्वा (having seen) | द्रष्टुम् (to see) |
| पा-पीत्वा (having drunk) | पातुम् (to drink) |
| गम्-गत्वा (having gone) | गन्तुम् (to go) |
| नी-नीत्वा (having carried) | नेतुम् (to carry) |
| कृ-कृत्वा (having done) | कर्तुम् (to do) |
| लभ्-लब्ध्वा (having got) | लब्धुम् (to get) |
| शिक्ष-शिक्षित्वा (having learnt) | शिक्षितुम् (to learn) |
| कथ्क-थयित्वा (having told) | कथयितुम् (to tell) |
| पूज्-पूजयित्वा (to worship) | पूजयितुम् (having worshipped) |
| त्यज्-त्यक्त्वा (having left) | त्यक्तुम् (to leave) |
| जि-जित्वा (having won) | जेतुम् (to win) |
A gerund shows the act happened in the past and keeps relation with the act which is happening/ happened /will happen;
e.g., दृश्- दृष्ट्वा means having seen.
Infinitive of purpose shows purpose or reason.
दृश् – द्रष्टुम् means to see’.
गम् – गन्तुम् means to go’.]
સિંબંધક ભૂતકૃદંત ભૂતકાળમાં થઈ ગયેલી ક્રિયા દર્શાવે છે અને થતી ! થયેલી થનાર ક્રિયા સાથે સંબંધ રાખે છે. આ કુદતનું ગુજરાતી ભાષાંતર ‘ઈ’ કે “ઈને’ વાળા ગુજરાતી કૃદંતથી કરાય છે; જેમ કે,
दृश्- दृष्ट्वा એટલે જોઈ કે જોઈને.
હેત્વર્થ કૃદંત હેતુ કે કારણ દર્શાવે છે. આ કુદતનું ગુજરાતી ભાષાંતર ‘વા કે ‘વાને’ વાળા ગુજરાતી કુદતથી કરાય છે; જેમ કે,
दृश् – द्रष्टुम्એ ટલે જોવા કે જોવાને
गम् – गन्तुम्એ ટલે જવા કે જવાને.
Note : In place of infinitives of purpose, you may use for + ing-form of the verb.
विश्वासो नैव कर्तव्यः Summary in English
There are many animal tales preaching morality in Sanskrit literature. The story ‘A Goat and its Young one’ is given here from them. The story preaches us not to trust unknown persons (strangers).
Picture 1
Glossary :
Translation : There is a forest. There is a goat in the forest. She tells her young one, “Dear, I go out. I will come soon. You stay here.”
Picture 2
Glossary :
Translation : The goat goes to the forest. The young one also follows her. The young one forgets the way. So it cries. A fox sees the young one. He wants to eat its soft meat.
Picture 3
Glossary :
Translation: The fox says, “Who are you? Why are you crying ?” Knowing the problem, he says with great compassion, “Don’t worry. I will take (you) to (your) mother. Come with me. She is known to me.”
Picture 4
Glossary :
Translation: The young one of the goat says, “I don’t know you. My mother says, “Don’t go anywhere with a stranger. The cunning fox says, “Don’t worry on my count. See, there is a Peepal tree. Your mother is searching (you) there.”
Picture 5
Glossary :
Translation : The young one of the goat goes with the fox. At that time, the goat comes. Seeing her own young one with the cunning fox, (she) says, “Dear, where are you going with this one ? Don’t trust this (fellow).”
Picture 6
Glossary :
विश्वासो नैव कर्तव्यः Summary in Gujarati
સંસ્કૃત સાહિત્યમાં નીતિનો ઉપદેશ આપતી અનેક પ્રાણીકથાઓ છે. તેમાંથી બકરી અને તેના બચ્ચાની વાર્તા અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે. આ વાર્તા અજાણ્યા માણસોનો વિશ્વાસ ન કરવાની શીખ આપે છે.
ચિત્ર 1
અનુવાદઃ એક જંગલ હોય છે. જંગલમાં એક બકરી રહે છે. તે પોતાના પુત્રને (બચ્ચાને) કહે છે, “બેટા, હું બહાર જાઉં છું. હું જલદી આવું છું. તું અહીં જ રહેજે.”
ચિત્ર 2
અનુવાદ: બકરી જંગલમાં જાય છે. બચ્યું પણ તેની પાછળ જાય છે. બચ્ચે રસ્તો ભૂલી જાય છે. આથી તે રડે છે. શિયાળ (બકરીના) બચ્ચાને જુએ છે. તે કૂણું માંસ ખાવા ઇચ્છે છે.
ચિત્ર 3
અનુવાદઃ શિયાળ બોલે છે, “તમે કોણ છો? શા માટે રડો છો?” સમસ્યા જાણીને ખૂબ દયાથી તે કહે છે, “ચિંતા ન કરો. હું (તમને) (તમારી) માની પાસે લઈ જઈશ. મારી સાથે ચાલો. તે મારી ઓળખીતી છે.”
ચિત્ર 4
અનુવાદઃ બકરીનું બચ્ચું કહે છે, “હું તમને ઓળખતું નથી. મારી માએ કહ્યું છે કે અજાણ્યા સાથે ક્યાંય પણ ન જવું જોઈએ.” લુચ્ચું શિયાળ કહે છે, “મારી બાબતમાં વિચાર ન કરો. જુઓ, ત્યાં એક પીપળાનું ઝાડ છે. ત્યાં તમારી માતા (તમને) શોધે છે.”
ચિત્ર 5
અનુવાદઃ બકરીનું બચ્ચું શિયાળ સાથે જાય છે. તે (જ) વખતે બકરી આવે છે. પોતાના બચ્ચા સાથે લુચ્ચાં શિયાળને જોઈને કહે છે, “બેટા, તું આની સાથે ક્યાં જાય છે? આનો વિશ્વાસ ન કરવો જોઈએ.”
ચિત્ર 6
અનુવાદઃ બચ્ચું માની પાસે દોડી જાય છે. બચ્ચાના મુખેથી (બનેલી) ઘટના વિશે સાંભળીને બકરી ગુસ્સે થાય છે. બકરી શિયાળને મારે છે. શિયાળ નાસી જાય છે.
ચિત્ર 7
અનુવાદઃ બકરી બચ્ચાને કહે છે, “બેટા, અજાણ્યા ઉપર ક્યારેય વિશ્વાસ ન જ કરવો જોઈએ (કે) મિત્રતા પણ ન કરવી જોઈએ (અને) ક્યાંય પણ ન જવું જોઈએ.”